Julianna Berntine Christine Knudsen

Julianna giftet seg med Ole Knudsen Gorset 21 Jul 1861, Vår Frue kirke, Trondheim, Sør-Trøndelag, Norway. Ole ble født 26 Des 1835; døde 18 Des 1889. [Gruppeskjema] [Familiediagram]

1. Olaf Martin Knudsen ble født 14 Jul 1875 , Trondheim, Sør-Trøndelag, Norway; døde 25 Mar 1939.

Johan giftet seg med Christianne Christophersdatter 7 Des 1837, Vår Frue kirke, Trondheim, Sør-Trøndelag, Norway. Christianne ble født 24 Apr 1803 , Stavran, Stor-Bjerkan, Inderøy, Nord-Trøndelag, Norway; døde 18 Mar 1873, Fattighuset, Trondheim, Sør-Trøndelag, Norway. [Gruppeskjema] [Familiediagram]

Andre Hendelser og Egenskaper:

• Bygdebok: Frøset, Sparbu, Nord-Trøndelag, Norway; Det var altså ingen av Pauline Bruns gjenlevende sønner som protesterte mot dette tilsynelatende senile påfunn å selge gården til sønnesønnen. Det gjorde imidlertid datter av hennes eldste sønn, Pauline Lorntsdatter, gift med Nils Jonsen Hustad, men hennes odelsstevning førte ikke fram. La oss ta med litt om romansen mellom disse to, og som endte i en tragedie. Nils var egentlig fra Kvam på Inderøy, men hadde kommet til Hustad som dreng. Her oppsto det snart et kjærlighetsforhold mellom ham og Pauline, som var Bruns eneste datter, og enearving til begge Hustadgårdene. Hennes mor, som da var enke, men satt med gården, mislikte naturligvis sterkt dette. Nils ble derfor snart jaget fra gården, samtidig som Pauline ble plassert hos farmora på Frøset. Det hjalp bare ikke, kjærlighetens veier er som kjent uransakelige, og for Pauline og Nils førte de til hemmelige stevnemøter flere steder på Inderøy. Nils hadde da flytta heim til Kvam. Og i 1802 lyktes det dem, med gode venners hjelp, å bli hemmelig gift, i stua på Kvam. Da Paulines mor døde ikke så lenge etterpå sto veien åpen, de overtok Hustadgårdene, og flytta dit. Her fikk de etter hvert 9 barn, og alt så i grunnen lovende ut. Men den store formuen de hadde arvet etter hennes foreldre gikk dem snart til hodet. De ble stormannsgale, de kjøpte opp gård etter gård, særlig på Sandvollan og Inderøy. Men så kom krakket, og det bar utfor bakke til gagns, tvangsauksjoner fulgte i kjølvannet, og i 1830 måtte de også gå fra Hustad, der de fikk tatt unna en liten husmannsplass til seg. Og så fornedret hadde de blitt at de heller ikke unnså seg for å tilegne seg nestens gods, et par ganger var de for retten for tyveri. Nils døde i 1838, Pauline i 1841. En av deres yngste døtre, Anne Margrete, f. 1816, ble i 1843 funnet hengt i Bjørkmarka på Sandvollan. Hennes forlovede, Kristian Holmen, ble tiltalt for å ha tatt henne av dage fordi hun var gravid, men ble frikjent av mangel på bevis. Kanskje hadde hun valgt utveien selv.
• Beskrivelse i Litteratur: Paulina Lorentzdtr. Brun, f. 15. april 1781, d. 1. mai 1841 var eineerving på Hustad, og ho erva då åleine dei rike foreldra sine. Medelen i buet etter mora var på (Summen ikkje innførd av skifteforretninga). Denne Paulina hev vorte noko av eit eventyrmenneske som det enno går segner om i Innherad. Ho var fødd og oppvaksi på Hustad -- i rikdom og velvære. Ho trudde vel aldri det kunne bli slutt på rikdomen. Det går ei segn om byrgskapen til Paulina: Ein gong dei var ute på fjorden og rodde, tok ho ein gullring og kasta ut i sjøen, idet ho sa: «Så umogeleg som at denne ringen kan koma tilbake til meg, så umogleg er det at eg kan bli fattig». Men nokre dagar seinare kom ein fiskar opp til Hustadgarden med ein stor torsk som han hadde fiska i fjorden der, og då dei opna fisken, fann dei gullringen, og Paulina fekk han att. Og Paulina vart så fattig, at gardane deira vart selt ifrå deim, og dei måtte flytta ned til sonen Lornts Nilson Hustad, som var husmann i Hustadplassen Sørenget, og der levde dei i stor armod, så Paulina måtte ta tiggarstaven og gå frå hus til hus og «be seg til». Det hende ho kom til heimar der folket ikkje kjende henne, og spurde kor ho var ifrå. Då svara ho: «De kjenner då vel meg som ein gong åtte begge Hustad-gardane, og ei vaag med sylv». Ei anna segn hev eg høyrt om henne på Sandvollom. Ein gong i slåttonna var ho med og skulle køyre inn høy — på tredragslede med vidjespenning føre. Då rauk vidjespenningen (tågå'n), og Paulina tok eit silketørkle ho hadde på seg og batt skoklane til sleden med dette. Meir vet hadde ho ikkje. Det måtte gå gale. Elskhug og romantikk. Paulina vaks opp på Hustad. Sist i 1790 årom vart ho kjend med ein bondegut frå Kvam, Nils Jonson Rostad. Han var son til bonden på Rostad og Synnøve Nilsdtr. Då far hans døydde, gifta mora, Synnøve, seg oppatt med lensmann Peter A. Berg, som budde på Kvam. Nils fylgde da mora til Kvam og han vaks opp der. Korleis han vart kjend med Paulina Brun veit vi ikkje visst. Somme fortel at han var gardskar på Hustad sist i 1790 årom. Nok er det, dei vart kjende og snart sterkt hugtekne i kvarandre. Slekta hennar — Brunfolka — lika ikkje dette og forbaud henne å vera saman med Nils, og då mora døydde i 1799, flytta Paulina til farmora, som budde på Frøset i Sparbu'n. Det var for simpelt parti for ei rik offisersdotter å gifte seg med ein bondegut, om han så var son på storgarden Rostad. Ved folketeljinga 1801 er Paulina busett på Frøset. Ho var 20 år gl. då. Nils Rostad budde det året heime på Kvam hos mora, som då var g. m. lensmann Berg. Det var no langt imillom deira, men dei lura seg til å ha stemnemøte i løynd, og dei vart samde om å gifte seg i løynd. Dei søkte (til bispen?) og fek kløyve til å bli vigde i heimen hans Nils på Kvam. Paulina budde også takomtil på Ålberg, hos farbroren Fredrik Leonhard Brun. Der hadde ho ein hest som ho tok nokre rideturar på av og til. Men ein gong ho var på ein ridetur, vart ho så lenge borte, at folket hennar vart ottesame for henne. Dei var redd for at ho var reist ut på Øyna, der «riddaren» hennar budde. Ein av Brunkarom tok då ein hest og rei — fyrst til Sandvollan på leiting etter henne, og der fekk han spurt at gjenta hadde teke seg skyss vestover til Inderøy. I millomtida hadde Paulina ride til Sandvollan. Der fekk ho ein kjenning, Anders Skjelvågen, som visst var dreng på Hustad, til å skysse henne vestover til Kvam. Då dei for framom Brakstad, stana dei og tala med Carl Motzfeldt, som då var eigar av Brakstad, og han lova å hefte bort Brunkarane, ifall nokon av dei skulde koma etter og vilja hente Paulina heim att. Paulina og skysskaren hadde såvidt kome ned Brakstadbakkane — ned mot Hommeldalen, då det kom ein ryttar i strak galopp på skumlagd hest austantil. Det var ein av Brunfolket. Då møtte han Motzfeldt og spurde om han hadde set Paulina. Jau, sa Motzfeldt, men det er lenge sia dei for framom her, så det er uråd å nå henne att. Og han fekk Brunmannen til å stana ei tid på Brakstad, tok han med seg inn og gav 'om ein sjenk, og prata bort tida ei stund. Og då Brunkaren kom fram til Kvam, var det for seint, då var Paulina og Nils vigde. Kva år og dag dei vart vigde, er det uråd å finne noko om i kyrkjeboka eller andre skrifter. Merkeleg nok er ikkje denne vigsla ført inn i kyrkjeboka. Men truleg var det sommaren 1802 at dei vart vigde. Vi finn eit skriv frå Nils Rostad dagsett 20. august 1802 til skiftestyret i buet etter mor til Paulina. Skrivet lyder slik: «Til Velædle hr. konstituert sorenskriver Lie. Da jeg under skiftebehandlingen efter afgangne frue Anne Margrethe Brun kom i ægteskab med dennes efterladte eneste arving, jomfru Pauline Brun, så finder jeg mig ligeså forbundet som berettiget til herved ej alene at forlange Boets videre skiftebehandling af Deres velædelhed som skifteforvalter ophørt og mig som hendes mand ej forlanger noget skiftebrevs udstædelse, men jeg udbeder mig at Deres velædelhed vil være af den godhed at udbetale alle lovlige fordringer som endnu maatte henstaae, og deraf ærbødigst udbede at Deres velædelhed billige som incassator over det i boet ved auktionen bortsolgte løsøre ville til mig aflægge regnskab saa snart mulig skee». Hustad, den 20. august 1802. — Nils Hustad. Buet vart då overført til Nils Hustad. Vi finn og i kyrkjeboka at første barnet deira vart født 31. desember 1802. Økonomiske planer og drift. Om Nils J. Hustad sin Økonomi og drift finn vi ein del opplysningar i pantebøkene frå denne tida. Det ser ut til at han slo stort på og ville eigne til seg alle dei eigedomane som kona hans hadde odelsrett til. Her -tek eg med dei ymse aktstykka om dette i kronologisk rekkjefylgje. Dei vil best kaste ljos over denne saka. Den arven han fekk gjenom kona, rakk ikkje til for å kjøpe dei gardane han ville ta att på odel, og han måtte difor ut på «lånetorget» og reise lån mot pant i eigedomane: I) Panteobl. frå Nils Jonson Hustad til kjøpmann Christian Telstrup for 500 rdlr. mot 1. prioritets pant i vestre Hustad, dagsett 1. juli 1803. Men han trong å låne meir. Det syner pantobligasjon II) «Nils Jonsen Hustad, eier, bruger og beboer af grd. Hustad på Inderøen, har fått låne 1000 rdlr. mot 2. prioritet i grd. Hustad mtr.nr. 807 af skyld 3 sp. og mot 1. pr. sm. efter underretsdom af 9. septbr. f. å. tilkjendte odelsgaard Østre Hustad, mtr. 808 av skyld 2 sp. 2 Øre». Tr.heim 31. mars 1804. III) Odelslysning 1807: «Da min hustrus, Pauline Bruns, avdøde farmor sal. generalmajor Boysen, ved skjøde av 12. mars 1798 til sine to yngre sønner, major og veimester Joh. M. Brun, og rittmester Paul Reisner Brun, har solgt og overdraget sitt jordegods i Snaasen m. tilh. sagbrug nl. grd. Holseng, mtr.nr. 241 av skyld med b. og landskyld 1 Øre, grd. Wexel, nr. 133 og 135 av sk. 2 Øre 16 mkl. Ganfler (Truleg grd. Gavlen på Snåsa. nr. 258 av skyld 8 mkl. — Øvre Bruvold, og N. B. sag og klevsag — og pladsen Sagbakken og derunder sagbrugene tilhørende gaardparter uden bøxel nl. i Krosgaarden 1 øre — i Aun 1 øre og i Gran 1 øre — alt for 8000 rdlr., og min hustru som eneste datter av køberens ældste bror, kapt. Lorentz Nicolai Brun, formenes hertil at være den nærmeste odels- og løsningsberettigede, saa er det jeg som hendes mand og verge herved lar lyse odels- og gjenløsnings ret til ovennævnte — — så snart han får nok penger, agter han at løse den ind». Hustad paa Inderøen, 12. septbr. 1807. Nils Jonsen Hustad. I 1808 tek han Øystre Hustad på odel og fekk i 1808 skjøte frå Rasmus Mortensen Hustad (By) «som ved underrets dom av 9. septbr. 1803 er tilpliktet mod løsningssummen 1437 rdlr. at afstå til den på sin hustrus vegne odelsrett til Nils Rostad, som iflg. skj. af 6: 2: 1794 i grd. Østre Hustad mtr. nr. 808, av skyld 2 sp. 2 øre — sælger til Nils Jonsen Rostad denne gaard for 1437 rdlr.» Dagsett 17. 4. 1808. Desse aktstykka syner at Nils Rostad ville bli eigar av alt det jordegodset han — ved kona Paulina — hadde odelsrett til. Men skulle han makte det, måtte han skaffe mange pengar. Arven han fekk ved kona si rakk nok ikkje til, og han måtte låne pengar mot pant i eigedomane. (Sjå I og II). Det vart nok uråd for Nils Rostad å halde styr på alle eigedomane, og drive dei økonomisk. Det er truleg viktigaste grunen til at det gjekk nedover Økonomisk med honom. Til dette kjem vel og at Paulina var stort vant, og både ho og mannen bruka mange pengar på ein lettsindig måte. Også borna bruka pengar reint uvetugt. (Sjå nedanfor). Paulina var nok ei tid den rikaste frue på Inderøy'n. Men rikdomen vara ikkje livsdagen til endes. Ho vart utfattig til slutt, og levde dei siste åra i stor armod hos sonen Lorentz som var husmann i Sørenget, plass under Hustad. Ei soge om Paulina hev eg høyrt av ein Sandvolling: Ein vinteren var Paulina ein tur til byen (T.h.), ho ville vera der under ei vitjing av kong Karl Johan, då så mykje storfolk var samla der. Somme meiner at ho da ville prøve å få noko økonomisk hjelp av Angell eller andre pengesterke folk der. På heimvegen reiste ho gjenom Stjørdalen og måtte overnatte der. Ho fekk ikkje noko husvære der og vart liggjande ute om natta. Kaldt var det og ho frøyste føtene sine slik den nhatta, at ho vart helselaus for resten av levetida, så ho seinare måtte humpe seg fram på krykkjor når ho for frå gard til gard og tagg. Ut etter 1820-åra vert dei økonomiske vanskane for Nils og Paulina større etter kvart, og det var fleire exekusjonsforretningar hos deira. I denne tida er det at eldste sonen deira Lornts Brun fekk festesetel av faren på Hustadplassen Sørenget, dagsett 23. septbr. 1826. Same året — den 2. desbr. 1826 fekk løytn. Fredrik Welding Brun festesetel på plassen Naustbukta under grd. Hustad. Men Fredrik budde visst berre ei stutt tid der. Han var ikkje i Naustbukta i 1828. Han budde sea i plassen Lia under Sakshaugvang. Etter den tid er ikkje Nils Jonson Hustad nemnt meir i patebøkene. Han måtte gå frå garden (gardane) sin 1827. Den 3. august 1827 fekk Tørris Olson Heggdal sorenskrivar Ryghs auksjonsskjøte på grd. Hustad, mtr. 807. I 1827 den 3. august vart begge Hustad-gardane selt på tvangsauksjon, og dermed var Nils Hustads råderett over gardane omme. Men han var ikkje huga på å flytte frå Hustad så brått, og han gav seg til å bu der —truleg i bor'stua, og den nye eigaren hadde mykje bry med å få han til å flytta ut or garden. Han måtte vende seg til øverheita om dette. Og den 13. mars 1830 vart Nils Hustad dømt til å flytte ifrå «borgstuen på Hustad -- nu tilhørende Tørris Hustad — og at ryddiggjøre Tøris Hustads huse på Hustad grund. Paulina og Nils flytta då til sonen Lornts i plassen Sørenget. Då Hustadgardane vart selt ved tvangsauksjon 1827, fekk Nils Jonson ordna det slik, at han for framtida skulle ha eit lite kår av Hustad. Stor armod og fattigdom. Den 10. septbr. 1831 var Paulina og Nils Rostad innstemnt i retten for gjeld. I rettsprotokollen står m. a. at Pauline var uhøflig og skjente på retten (øverheita). Den 20. desbr. 1831 stemner lensmann Oxaal Nils Jonson Hustad til tings for ei gjeld på 25 spd. 4 skl. Den 26. oktbr. 1833 vart Nils Jonson Hustad dømt til å betale procurator Holm 45 spd. 25 skl. med renter frå 10. juli 1830. Den økonomiske stoda til Nils og Paulina vart stadig verre. Dei hadde ikkje noko å leva av. Det er eit gamalt ord som seier «naud bryt alle lover». Til slutt vart det så ille at han forgreip seg på annan manns gods. I ørvæna (fortvilelse) var han til og stal ymse ting. I folketradisjonen millom eldre folk på Sandvollan er det sagt at dei gjorde ran i likkapellet på Hustad og stal verdisaker der, og ein av dei kom på straff for dette. Eg hev set igjenom rettsbøkene for Inderøy frå denne tida, men kan ikkje finne at dette kyrkjeranet er meldt til øverheita. Derimot finn ein at Nils Jonson den 20. mai 1838 var stemnet til tings for skulder. I retten tilstod han at «om 1835 og 36, da det var meget kaldt, og der var falden meget sne, at have i lensmand Oxaals skov stjaalet endeel til 1 spd. 30 skl. taxeret gjerdesfang, for hvilken han deels har glyet bestjaalne erstatning, og dels af denne er eftergivet samme. Ligeledes er han overført i sommeren 1835 at have frastjaalet en husmand, Rasmus Bakkan, et til 60 skl. taxeret sildegarn, hvilket han på eierens spørsmaal, om han hadde taget det, strax leverede tilbage. Også til at begaa dette tyveri har angjeldende forsikret at være bleven forledet af sin iværende store trang. Angjældende er af sorenskriveren i Inderøen den 15. oktober s. å. dømt til 2 — og af Trondhjem stiftsrett den 29. desember næstefter til 3 maaneders hugthusarbeide». Denne saka gjekk radt til Høgsterett, som stadfesta underrettsdommen, altså 2 mndr. tukthusarbeid — den 7. juli 1837. Etter denne dommen vart han innsett i Tr.hjems Tugthus den 12. januar 1838. I innskrivingsprotokollen der heiter det at han var dømd for «første gangs tyveri på Inderøen: 65 år gl., 65 tommer (omlag 1,70 meter) høi, blaae øine, sort haar, mørke øienbryne, blegt men fyldigt ansigt, temmelig før af vext og legemsbygning. Vegten 4, 8 (d.v.s. 4 våg, 8 pund (?) — 120 kg dersom det var 8 bismerpund. Men var det 8 skålpund, var kroppsvekta hans 78 ½ kg. Det er nok det mest rimelege). Nils Hustad vart ikkje verande på tukthuset heile straffetida. Det kom ein nervefeber-farang til tukthuset. Nils vart smitta av denne og døydde den 24. febr., og vart gravlagd 2. mars 1838. I skiftet etter Nils Hustad 29. mars 1838 til 7. mars 1839 er desse oppførd som ervingar: 1) Enkja Paulina Lorentzdtr. 2) Sonen Lorentz Nilsson Hustad. Myndig. 3) Sonen Johan Nilsson, oppholder sig i Tr.hjem. 4) Dottera Sofie Nilsdtr., 26 år. F. t. på sjukehuset i Tr.heim. 5) Dottera Anna Mathilde, 24 år, i teneste på grd. Skjelvan. 6) Dottera Anne Margrethe, 22 år, f. t. i teneste i Tr.heim. Netto medel 0. Det var eit fallittbu. Av dette ser vi at det no var berre 5 av borna deira i live. Dei andre var avlidne i ung alder. Da Nils Jonson og Paulina Hustad måtte gå frå garden, fekk dei flytte ned til sonen Lornts i husmannsplassen Sørenget, og budde der til Nils døydde (1838). Skifteprotokollen syner at skifteforretninga etter «kårmann» Nils Jonson Hustad byrja den 29. mars 1838 og slutta 7. mai 1839. Det heiter der «at avlidne har oppholdt sig i 8 år hos sin søn Lornts, hvorfor sønnen krever 8 spdlr. i boet». Mange hev undrast og spurt om grunnen til den store økonomiske nedgangen på Hustad. Somme hev gissa på at det store pengefallet i (bankerotten) i 1813 var årsaka, men det er lite truleg. Det var pengane som gjekk ned i verdi då, ikkje dei faste eigedomane. Så vidt vi kan skjøne hadde aldri Hustad-folka større med kontantar liggjande. Dei hadde medelen sin i jordegods og annan «fast» eigedom som ikkje gjekk ned i verdi. Nei årsaka var nok den at dei ikkje makta å drive og halde styr på dei mange eigedomane dei hadde. Og så dette at dei sløsa og somla med medelen sin. Og serleg Paulina var så stort vant, at ho tenkte rikdomen aldri skulle tryte. Og Nils var heller ikkje god økonom. At dei var noko uvetuge og vyrdlause når det galdt pengar i den heimen, skjønar vi også av ei soga eg hev høyrt om eldste sonen deira, han Lorents Nilsson. Han var noko karavorin og storlåten av seg. Dei fortel at han ein gong var på ein auksjon i Stor-Bjørkon. Der var det mykje folk, og Lornts vilde «vise seg» som den rike mannen, som hadde ei «usinande kjelde» med penger å ause av, og så tok han 5-dalarsetlar til «fidibussar» (c: papir til å kveikje tobakkspipa med). Det er eit gamalt ord som seier: Det går lettare (raskare) å øyde enn å samle. Paulina var heilt udugande til å greie seg økonomisk, difor vart ho på sine gamle dagar gjort umyndig. Lornts Skjelvan vart innsett til formyndar for henne.
• Folketelling: 1801, Inderøy, Nord-Trøndelag, Norway; https://www.digitalarkivet.no/census/person/pf01058459000101 Sivilstand: Ugift Yrke: National dragon

Niels giftet seg med Pauline Brun 17 Feb 1802, Inderøy, Nord-Trøndelag, Norway. Pauline (datter av Lorentz Nikolai Brun og Anne Margrete Aussig) ble født 15 Apr 1781 , Hustad, Inderøy, Nord-Trøndelag, Norway; ble døpt 27 Mai 1781 , Inderøy, Nord-Trøndelag, Norway; døde 1 Mai 1841, Hustad, Inderøy, Nord-Trøndelag, Norway; ble begravet 9 Mai 1841, Inderøy, Nord-Trøndelag, Norway. [Gruppeskjema] [Familiediagram]

Andre Hendelser og Egenskaper:

• Bygdebok: Frøset, Sparbu, Nord-Trøndelag, Norway; Det var altså ingen av Pauline Bruns gjenlevende sønner som protesterte mot dette tilsynelatende senile påfunn å selge gården til sønnesønnen. Det gjorde imidlertid datter av hennes eldste sønn, Pauline Lorntsdatter, gift med Nils Jonsen Hustad, men hennes odelsstevning førte ikke fram. La oss ta med litt om romansen mellom disse to, og som endte i en tragedie. Nils var egentlig fra Kvam på Inderøy, men hadde kommet til Hustad som dreng. Her oppsto det snart et kjærlighetsforhold mellom ham og Pauline, som var Bruns eneste datter, og enearving til begge Hustadgårdene. Hennes mor, som da var enke, men satt med gården, mislikte naturligvis sterkt dette. Nils ble derfor snart jaget fra gården, samtidig som Pauline ble plassert hos farmora på Frøset. Det hjalp bare ikke, kjærlighetens veier er som kjent uransakelige, og for Pauline og Nils førte de til hemmelige stevnemøter flere steder på Inderøy. Nils hadde da flytta heim til Kvam. Og i 1802 lyktes det dem, med gode venners hjelp, å bli hemmelig gift, i stua på Kvam. Da Paulines mor døde ikke så lenge etterpå sto veien åpen, de overtok Hustadgårdene, og flytta dit. Her fikk de etter hvert 9 barn, og alt så i grunnen lovende ut. Men den store formuen de hadde arvet etter hennes foreldre gikk dem snart til hodet. De ble stormannsgale, de kjøpte opp gård etter gård, særlig på Sandvollan og Inderøy. Men så kom krakket, og det bar utfor bakke til gagns, tvangsauksjoner fulgte i kjølvannet, og i 1830 måtte de også gå fra Hustad, der de fikk tatt unna en liten husmannsplass til seg. Og så fornedret hadde de blitt at de heller ikke unnså seg for å tilegne seg nestens gods, et par ganger var de for retten for tyveri. Nils døde i 1838, Pauline i 1841. En av deres yngste døtre, Anne Margrete, f. 1816, ble i 1843 funnet hengt i Bjørkmarka på Sandvollan. Hennes forlovede, Kristian Holmen, ble tiltalt for å ha tatt henne av dage fordi hun var gravid, men ble frikjent av mangel på bevis. Kanskje hadde hun valgt utveien selv.
• Beskrivelse i Litteratur: Paulina Lorentzdtr. Brun, f. 15. april 1781, d. 1. mai 1841 var eineerving på Hustad, og ho erva då åleine dei rike foreldra sine. Medelen i buet etter mora var på (Summen ikkje innførd av skifteforretninga). Denne Paulina hev vorte noko av eit eventyrmenneske som det enno går segner om i Innherad. Ho var fødd og oppvaksi på Hustad -- i rikdom og velvære. Ho trudde vel aldri det kunne bli slutt på rikdomen. Det går ei segn om byrgskapen til Paulina: Ein gong dei var ute på fjorden og rodde, tok ho ein gullring og kasta ut i sjøen, idet ho sa: «Så umogeleg som at denne ringen kan koma tilbake til meg, så umogleg er det at eg kan bli fattig». Men nokre dagar seinare kom ein fiskar opp til Hustadgarden med ein stor torsk som han hadde fiska i fjorden der, og då dei opna fisken, fann dei gullringen, og Paulina fekk han att. Og Paulina vart så fattig, at gardane deira vart selt ifrå deim, og dei måtte flytta ned til sonen Lornts Nilson Hustad, som var husmann i Hustadplassen Sørenget, og der levde dei i stor armod, så Paulina måtte ta tiggarstaven og gå frå hus til hus og «be seg til». Det hende ho kom til heimar der folket ikkje kjende henne, og spurde kor ho var ifrå. Då svara ho: «De kjenner då vel meg som ein gong åtte begge Hustad-gardane, og ei vaag med sylv». Ei anna segn hev eg høyrt om henne på Sandvollom. Ein gong i slåttonna var ho med og skulle køyre inn høy — på tredragslede med vidjespenning føre. Då rauk vidjespenningen (tågå'n), og Paulina tok eit silketørkle ho hadde på seg og batt skoklane til sleden med dette. Meir vet hadde ho ikkje. Det måtte gå gale. Elskhug og romantikk. Paulina vaks opp på Hustad. Sist i 1790 årom vart ho kjend med ein bondegut frå Kvam, Nils Jonson Rostad. Han var son til bonden på Rostad og Synnøve Nilsdtr. Då far hans døydde, gifta mora, Synnøve, seg oppatt med lensmann Peter A. Berg, som budde på Kvam. Nils fylgde da mora til Kvam og han vaks opp der. Korleis han vart kjend med Paulina Brun veit vi ikkje visst. Somme fortel at han var gardskar på Hustad sist i 1790 årom. Nok er det, dei vart kjende og snart sterkt hugtekne i kvarandre. Slekta hennar — Brunfolka — lika ikkje dette og forbaud henne å vera saman med Nils, og då mora døydde i 1799, flytta Paulina til farmora, som budde på Frøset i Sparbu'n. Det var for simpelt parti for ei rik offisersdotter å gifte seg med ein bondegut, om han så var son på storgarden Rostad. Ved folketeljinga 1801 er Paulina busett på Frøset. Ho var 20 år gl. då. Nils Rostad budde det året heime på Kvam hos mora, som då var g. m. lensmann Berg. Det var no langt imillom deira, men dei lura seg til å ha stemnemøte i løynd, og dei vart samde om å gifte seg i løynd. Dei søkte (til bispen?) og fek kløyve til å bli vigde i heimen hans Nils på Kvam. Paulina budde også takomtil på Ålberg, hos farbroren Fredrik Leonhard Brun. Der hadde ho ein hest som ho tok nokre rideturar på av og til. Men ein gong ho var på ein ridetur, vart ho så lenge borte, at folket hennar vart ottesame for henne. Dei var redd for at ho var reist ut på Øyna, der «riddaren» hennar budde. Ein av Brunkarom tok då ein hest og rei — fyrst til Sandvollan på leiting etter henne, og der fekk han spurt at gjenta hadde teke seg skyss vestover til Inderøy. I millomtida hadde Paulina ride til Sandvollan. Der fekk ho ein kjenning, Anders Skjelvågen, som visst var dreng på Hustad, til å skysse henne vestover til Kvam. Då dei for framom Brakstad, stana dei og tala med Carl Motzfeldt, som då var eigar av Brakstad, og han lova å hefte bort Brunkarane, ifall nokon av dei skulde koma etter og vilja hente Paulina heim att. Paulina og skysskaren hadde såvidt kome ned Brakstadbakkane — ned mot Hommeldalen, då det kom ein ryttar i strak galopp på skumlagd hest austantil. Det var ein av Brunfolket. Då møtte han Motzfeldt og spurde om han hadde set Paulina. Jau, sa Motzfeldt, men det er lenge sia dei for framom her, så det er uråd å nå henne att. Og han fekk Brunmannen til å stana ei tid på Brakstad, tok han med seg inn og gav 'om ein sjenk, og prata bort tida ei stund. Og då Brunkaren kom fram til Kvam, var det for seint, då var Paulina og Nils vigde. Kva år og dag dei vart vigde, er det uråd å finne noko om i kyrkjeboka eller andre skrifter. Merkeleg nok er ikkje denne vigsla ført inn i kyrkjeboka. Men truleg var det sommaren 1802 at dei vart vigde. Vi finn eit skriv frå Nils Rostad dagsett 20. august 1802 til skiftestyret i buet etter mor til Paulina. Skrivet lyder slik: «Til Velædle hr. konstituert sorenskriver Lie. Da jeg under skiftebehandlingen efter afgangne frue Anne Margrethe Brun kom i ægteskab med dennes efterladte eneste arving, jomfru Pauline Brun, så finder jeg mig ligeså forbundet som berettiget til herved ej alene at forlange Boets videre skiftebehandling af Deres velædelhed som skifteforvalter ophørt og mig som hendes mand ej forlanger noget skiftebrevs udstædelse, men jeg udbeder mig at Deres velædelhed vil være af den godhed at udbetale alle lovlige fordringer som endnu maatte henstaae, og deraf ærbødigst udbede at Deres velædelhed billige som incassator over det i boet ved auktionen bortsolgte løsøre ville til mig aflægge regnskab saa snart mulig skee». Hustad, den 20. august 1802. — Nils Hustad. Buet vart då overført til Nils Hustad. Vi finn og i kyrkjeboka at første barnet deira vart født 31. desember 1802. Økonomiske planer og drift. Om Nils J. Hustad sin Økonomi og drift finn vi ein del opplysningar i pantebøkene frå denne tida. Det ser ut til at han slo stort på og ville eigne til seg alle dei eigedomane som kona hans hadde odelsrett til. Her -tek eg med dei ymse aktstykka om dette i kronologisk rekkjefylgje. Dei vil best kaste ljos over denne saka. Den arven han fekk gjenom kona, rakk ikkje til for å kjøpe dei gardane han ville ta att på odel, og han måtte difor ut på «lånetorget» og reise lån mot pant i eigedomane: I) Panteobl. frå Nils Jonson Hustad til kjøpmann Christian Telstrup for 500 rdlr. mot 1. prioritets pant i vestre Hustad, dagsett 1. juli 1803. Men han trong å låne meir. Det syner pantobligasjon II) «Nils Jonsen Hustad, eier, bruger og beboer af grd. Hustad på Inderøen, har fått låne 1000 rdlr. mot 2. prioritet i grd. Hustad mtr.nr. 807 af skyld 3 sp. og mot 1. pr. sm. efter underretsdom af 9. septbr. f. å. tilkjendte odelsgaard Østre Hustad, mtr. 808 av skyld 2 sp. 2 Øre». Tr.heim 31. mars 1804. III) Odelslysning 1807: «Da min hustrus, Pauline Bruns, avdøde farmor sal. generalmajor Boysen, ved skjøde av 12. mars 1798 til sine to yngre sønner, major og veimester Joh. M. Brun, og rittmester Paul Reisner Brun, har solgt og overdraget sitt jordegods i Snaasen m. tilh. sagbrug nl. grd. Holseng, mtr.nr. 241 av skyld med b. og landskyld 1 Øre, grd. Wexel, nr. 133 og 135 av sk. 2 Øre 16 mkl. Ganfler (Truleg grd. Gavlen på Snåsa. nr. 258 av skyld 8 mkl. — Øvre Bruvold, og N. B. sag og klevsag — og pladsen Sagbakken og derunder sagbrugene tilhørende gaardparter uden bøxel nl. i Krosgaarden 1 øre — i Aun 1 øre og i Gran 1 øre — alt for 8000 rdlr., og min hustru som eneste datter av køberens ældste bror, kapt. Lorentz Nicolai Brun, formenes hertil at være den nærmeste odels- og løsningsberettigede, saa er det jeg som hendes mand og verge herved lar lyse odels- og gjenløsnings ret til ovennævnte — — så snart han får nok penger, agter han at løse den ind». Hustad paa Inderøen, 12. septbr. 1807. Nils Jonsen Hustad. I 1808 tek han Øystre Hustad på odel og fekk i 1808 skjøte frå Rasmus Mortensen Hustad (By) «som ved underrets dom av 9. septbr. 1803 er tilpliktet mod løsningssummen 1437 rdlr. at afstå til den på sin hustrus vegne odelsrett til Nils Rostad, som iflg. skj. af 6: 2: 1794 i grd. Østre Hustad mtr. nr. 808, av skyld 2 sp. 2 øre — sælger til Nils Jonsen Rostad denne gaard for 1437 rdlr.» Dagsett 17. 4. 1808. Desse aktstykka syner at Nils Rostad ville bli eigar av alt det jordegodset han — ved kona Paulina — hadde odelsrett til. Men skulle han makte det, måtte han skaffe mange pengar. Arven han fekk ved kona si rakk nok ikkje til, og han måtte låne pengar mot pant i eigedomane. (Sjå I og II). Det vart nok uråd for Nils Rostad å halde styr på alle eigedomane, og drive dei økonomisk. Det er truleg viktigaste grunen til at det gjekk nedover Økonomisk med honom. Til dette kjem vel og at Paulina var stort vant, og både ho og mannen bruka mange pengar på ein lettsindig måte. Også borna bruka pengar reint uvetugt. (Sjå nedanfor). Paulina var nok ei tid den rikaste frue på Inderøy'n. Men rikdomen vara ikkje livsdagen til endes. Ho vart utfattig til slutt, og levde dei siste åra i stor armod hos sonen Lorentz som var husmann i Sørenget, plass under Hustad. Ei soge om Paulina hev eg høyrt av ein Sandvolling: Ein vinteren var Paulina ein tur til byen (T.h.), ho ville vera der under ei vitjing av kong Karl Johan, då så mykje storfolk var samla der. Somme meiner at ho da ville prøve å få noko økonomisk hjelp av Angell eller andre pengesterke folk der. På heimvegen reiste ho gjenom Stjørdalen og måtte overnatte der. Ho fekk ikkje noko husvære der og vart liggjande ute om natta. Kaldt var det og ho frøyste føtene sine slik den nhatta, at ho vart helselaus for resten av levetida, så ho seinare måtte humpe seg fram på krykkjor når ho for frå gard til gard og tagg. Ut etter 1820-åra vert dei økonomiske vanskane for Nils og Paulina større etter kvart, og det var fleire exekusjonsforretningar hos deira. I denne tida er det at eldste sonen deira Lornts Brun fekk festesetel av faren på Hustadplassen Sørenget, dagsett 23. septbr. 1826. Same året — den 2. desbr. 1826 fekk løytn. Fredrik Welding Brun festesetel på plassen Naustbukta under grd. Hustad. Men Fredrik budde visst berre ei stutt tid der. Han var ikkje i Naustbukta i 1828. Han budde sea i plassen Lia under Sakshaugvang. Etter den tid er ikkje Nils Jonson Hustad nemnt meir i patebøkene. Han måtte gå frå garden (gardane) sin 1827. Den 3. august 1827 fekk Tørris Olson Heggdal sorenskrivar Ryghs auksjonsskjøte på grd. Hustad, mtr. 807. I 1827 den 3. august vart begge Hustad-gardane selt på tvangsauksjon, og dermed var Nils Hustads råderett over gardane omme. Men han var ikkje huga på å flytte frå Hustad så brått, og han gav seg til å bu der —truleg i bor'stua, og den nye eigaren hadde mykje bry med å få han til å flytta ut or garden. Han måtte vende seg til øverheita om dette. Og den 13. mars 1830 vart Nils Hustad dømt til å flytte ifrå «borgstuen på Hustad -- nu tilhørende Tørris Hustad — og at ryddiggjøre Tøris Hustads huse på Hustad grund. Paulina og Nils flytta då til sonen Lornts i plassen Sørenget. Då Hustadgardane vart selt ved tvangsauksjon 1827, fekk Nils Jonson ordna det slik, at han for framtida skulle ha eit lite kår av Hustad. Stor armod og fattigdom. Den 10. septbr. 1831 var Paulina og Nils Rostad innstemnt i retten for gjeld. I rettsprotokollen står m. a. at Pauline var uhøflig og skjente på retten (øverheita). Den 20. desbr. 1831 stemner lensmann Oxaal Nils Jonson Hustad til tings for ei gjeld på 25 spd. 4 skl. Den 26. oktbr. 1833 vart Nils Jonson Hustad dømt til å betale procurator Holm 45 spd. 25 skl. med renter frå 10. juli 1830. Den økonomiske stoda til Nils og Paulina vart stadig verre. Dei hadde ikkje noko å leva av. Det er eit gamalt ord som seier «naud bryt alle lover». Til slutt vart det så ille at han forgreip seg på annan manns gods. I ørvæna (fortvilelse) var han til og stal ymse ting. I folketradisjonen millom eldre folk på Sandvollan er det sagt at dei gjorde ran i likkapellet på Hustad og stal verdisaker der, og ein av dei kom på straff for dette. Eg hev set igjenom rettsbøkene for Inderøy frå denne tida, men kan ikkje finne at dette kyrkjeranet er meldt til øverheita. Derimot finn ein at Nils Jonson den 20. mai 1838 var stemnet til tings for skulder. I retten tilstod han at «om 1835 og 36, da det var meget kaldt, og der var falden meget sne, at have i lensmand Oxaals skov stjaalet endeel til 1 spd. 30 skl. taxeret gjerdesfang, for hvilken han deels har glyet bestjaalne erstatning, og dels af denne er eftergivet samme. Ligeledes er han overført i sommeren 1835 at have frastjaalet en husmand, Rasmus Bakkan, et til 60 skl. taxeret sildegarn, hvilket han på eierens spørsmaal, om han hadde taget det, strax leverede tilbage. Også til at begaa dette tyveri har angjeldende forsikret at være bleven forledet af sin iværende store trang. Angjældende er af sorenskriveren i Inderøen den 15. oktober s. å. dømt til 2 — og af Trondhjem stiftsrett den 29. desember næstefter til 3 maaneders hugthusarbeide». Denne saka gjekk radt til Høgsterett, som stadfesta underrettsdommen, altså 2 mndr. tukthusarbeid — den 7. juli 1837. Etter denne dommen vart han innsett i Tr.hjems Tugthus den 12. januar 1838. I innskrivingsprotokollen der heiter det at han var dømd for «første gangs tyveri på Inderøen: 65 år gl., 65 tommer (omlag 1,70 meter) høi, blaae øine, sort haar, mørke øienbryne, blegt men fyldigt ansigt, temmelig før af vext og legemsbygning. Vegten 4, 8 (d.v.s. 4 våg, 8 pund (?) — 120 kg dersom det var 8 bismerpund. Men var det 8 skålpund, var kroppsvekta hans 78 ½ kg. Det er nok det mest rimelege). Nils Hustad vart ikkje verande på tukthuset heile straffetida. Det kom ein nervefeber-farang til tukthuset. Nils vart smitta av denne og døydde den 24. febr., og vart gravlagd 2. mars 1838. I skiftet etter Nils Hustad 29. mars 1838 til 7. mars 1839 er desse oppførd som ervingar: 1) Enkja Paulina Lorentzdtr. 2) Sonen Lorentz Nilsson Hustad. Myndig. 3) Sonen Johan Nilsson, oppholder sig i Tr.hjem. 4) Dottera Sofie Nilsdtr., 26 år. F. t. på sjukehuset i Tr.heim. 5) Dottera Anna Mathilde, 24 år, i teneste på grd. Skjelvan. 6) Dottera Anne Margrethe, 22 år, f. t. i teneste i Tr.heim. Netto medel 0. Det var eit fallittbu. Av dette ser vi at det no var berre 5 av borna deira i live. Dei andre var avlidne i ung alder. Da Nils Jonson og Paulina Hustad måtte gå frå garden, fekk dei flytte ned til sonen Lornts i husmannsplassen Sørenget, og budde der til Nils døydde (1838). Skifteprotokollen syner at skifteforretninga etter «kårmann» Nils Jonson Hustad byrja den 29. mars 1838 og slutta 7. mai 1839. Det heiter der «at avlidne har oppholdt sig i 8 år hos sin søn Lornts, hvorfor sønnen krever 8 spdlr. i boet». Mange hev undrast og spurt om grunnen til den store økonomiske nedgangen på Hustad. Somme hev gissa på at det store pengefallet i (bankerotten) i 1813 var årsaka, men det er lite truleg. Det var pengane som gjekk ned i verdi då, ikkje dei faste eigedomane. Så vidt vi kan skjøne hadde aldri Hustad-folka større med kontantar liggjande. Dei hadde medelen sin i jordegods og annan «fast» eigedom som ikkje gjekk ned i verdi. Nei årsaka var nok den at dei ikkje makta å drive og halde styr på dei mange eigedomane dei hadde. Og så dette at dei sløsa og somla med medelen sin. Og serleg Paulina var så stort vant, at ho tenkte rikdomen aldri skulle tryte. Og Nils var heller ikkje god økonom. At dei var noko uvetuge og vyrdlause når det galdt pengar i den heimen, skjønar vi også av ei soga eg hev høyrt om eldste sonen deira, han Lorents Nilsson. Han var noko karavorin og storlåten av seg. Dei fortel at han ein gong var på ein auksjon i Stor-Bjørkon. Der var det mykje folk, og Lornts vilde «vise seg» som den rike mannen, som hadde ei «usinande kjelde» med penger å ause av, og så tok han 5-dalarsetlar til «fidibussar» (c: papir til å kveikje tobakkspipa med). Det er eit gamalt ord som seier: Det går lettare (raskare) å øyde enn å samle. Paulina var heilt udugande til å greie seg økonomisk, difor vart ho på sine gamle dagar gjort umyndig. Lornts Skjelvan vart innsett til formyndar for henne.

Notater:

Døpt:
Daap Confirmeret Dom: Exaudi => 6. søndag etter påske (Dominica Exaudi) => 27. mai 1781

Andre Hendelser og Egenskaper:

• Bygdebok: Ålberg, Sparbu, Nord-Trøndelag, Norway; Kjøper av Ålberg i 1773 var løytnant Lornts Nicolai Brun, sønn av Johan Christofer Brun på Frøset, men f. på Støre i Skogn i 1745. Da Brun kjøpte her var han forlovet med datter til major Wentzel Aussig på Stor-Bjørka, Sandvollan. Men den vordende svigerfar ville ikke tillate noe giftemål før Brun greide å stille en økonomisk garanti han kunne godta. Og slik gikk det til at det var først i 1779 de fikk gifte seg, etter over 6 års forlovelse. Men da hadde Brun forlengst solgt Ålberg og kjøpt Hustad, der hans forlovede var odelsberettig. Lornts Brun og Anne Margrete, f. Aussig, hadde bare en datter, den stormannsgale Pauline, f. 1781 på Hustad, se om henne under Frøset. Lornts Brun hadde betalt 1 700 rdl. for Ålberg, men selger den for 1600 i 1777, så det var nok ikke her han styrket sin økonomi tilstrekkelig til at majoren på Stor-Bjørka omsider godtok ham som måg. Det var Bård Jonsen Brækka som kjøpte Ålberg av Brun.
• Beskrivelse i Litteratur: Lorentz Nicolai Johanson Brun, f. ikr. 1745 på Støre i Skogn, var u-offiser ved N.fjellske dragonregiment i 4 år til 3. mars 1762 då han vart fenrik ved same regim, ved Stjørdals komp. med 80 rdlr. i årsløn. Overfl. til Størens komp. frå 8. aug. 1762. Sek.ltn. ved skilauparkorpset, Meråker komp. 1 januar 1766. Då dette komp. vart nedlagt i 1767, fekk han vartpg. Med 60 rdlr. årleg løn. Frå 1. mai 1769 pr.ltn. ved Holtålske skilauparkomp., kapt ltn. ved Ytterøy komp. 20. august 1783 med kapteins kar. Kapt. og sjef for Fosnes komp. 5. novbr. 1784, men fekk Inderøy komp. 28. januar 1785. Død 8. mai 1786 på Hustad, Sandvollan. Den 6. mars 1773 fekk han kgl. løyve til å gå inn i ekteskap med frk. Anna Margretha Aussig, f. 1. august 1748 på Sandvollan, d. på Hustad 16. desember 1799. Ho var eineerving til dei rike Aussigfolka som budde i Bjørkon. Aussig åtte også gardane Skjelvågen (kj. 1730), Hjellan søre (kj. 1740), og Hustad (kj. 1765), og ymse eigedomar på Snåsa. Aussigfolka erva den rike gullsmeden Aussig (?) i Tr.heim, og var truleg dei rikaste folka på Inderøyn i den tida. Det syner greitt skifte etter «Majorinde Gidsken Aussig, byrja 6 februar 1786. Brutto bumedelen var på 8726 rdlr. 2 ort. Netto medel 6160 rdlr. 20 ski. Av dette fall halvparten på dottera, enkja Anne Margrete Aussig Brun. Gidsken Aussig var dotter til presten Pristrop på Inderøy’n. I 1773 «indskyder Lorentz Nicolai v. Brun 300 rdlr. i enkekassen for sin tilkommende hustru frk. Anne Margrethe Aussig. Datert Frøset i Sparbu 29. august 1773. Mor til Anne Margrete Aussig døydde 1738, 74 år gl. Major Aussig døydde i septbr. 1773, 55 år gl. Lorentz Nicolai Johanson Brun kjøpte mange gardar, så han var eigar av stort jordegods, liksom mange andre offiserar i den tid’n. Han kjøpte Ner Hustad i 1777 og Øvrfe Hustad s. å. Av panteboka for Stjør- og Verdal ser vi at han åtte grd. Støre i Skogn før han kom til Sparbu. Det står i Stjør og Verdal pantebok B1 fol. 1736: «Lorentz Nic. Brun, sek.ltn. ved Nfj. skilauparkomp. selger til lensmann Nils Ottersen Hove sin odelsgard Støre i Skogn, sk. m. b. og 1 2 sp. samt aparte b. over 2 sp. for 2400 rd. Adkomsten til gd.: 1) Skjøte fra Kristian VI, dat. 15. juli 1732. 2) min farmors, fru Ane Maria, oberstltn. Bruns skjøte 19. febr. 1744. 3) min sal. Fars major B.s skjøte 19. novbr. 1759. 4) Canc r. og reg. gn. Arents skjøte til ltnt. Schultz 2. juni 1766. 5) Lnt. Schultz skjøte til mig av 28. april d. a. -— — Min curators underskr. Arrit Hornemann», Då han kom åt Sparbuen, kjøpte han grd. Ålberg 1773. I panteboka pk. 3, fol. 9 står det: «Peder Christophersen Sieldvold selger til ltn. Lorentz Nic. Brun sin eiende og hidtil påboende grd. Aalberg. Skylder med bøxel og landskyld 3 sp. 1 øre 12 mkl. i Spb. tinglaug for 1700 rdlr. Aalberg, 20. juli 1773». (Tinglyst 18. og 19. febr. 1773). Han hadde Aalberg til 1777, da han flytta til Hustad. Etter at L. N. Brun kom til Sparbu, vart han kjend med Ane Margrethe, dotter til major Wentzel Aussig i Bjørkon, og den 13. februar 1773 søkte han (til militærsjefen?) om «tillåtelse til å indtre i ekteskab med frk. Anna Margrethe Aussig». Denne søknaden vart innvilga 6. mars 1773. Men det gjekk fleire år enda før dei vart gifte. Truleg hev L. N. Brun mått stille noko økonomisk trygd før han fekk gifte seg med Anna Margrethe. Det kan vi skjøne av fylgjande skriv til «Enkekassen»: «Lorntz Nicolai v. Brun pr.løytn. i 1ste Tr.h. nasjonal infanteriregimente, indskyder 300 rdlr. for sin tilkommende hustru, Anne Margrethe Aussig». Brevet er dagsett Frøset i Sparbu, 29. aug. 1773. Først i 1779, den 29. septbr. vart dei gifte, altså minst 6 år etter trulovinga. I 1777 selde L. N. Brun Ålberg og flytta til Hustad. Etter at L. N. Brun hadde vorte trulova, vart han interessera i — og fullrådd på — å kjøpe att Hustadgardane som kjærasten hans hadde odelsrett til. I 1776 kjøper han Hustad Øystre. I panteboka pk. 3, fol. 103 står: «Daniel v. Pristroph, prm.ltn., selger til ltn. Lorentz Nicolai v. Brun sin odels- og eiendomsgaard Østre Hustad med underliggende øe (øy) til duun og veideri, skylder tils. 2 sp. 2 øre med bøxel og landskyld for 980 rdlr. Skielvaagen, 2. oktbr. 1776». For å få penger til dette kjøpet låner han 400 rdlr. av canselliraad Erik Must i Trondheim mot 1. pr.pant i grd. Ø. Hustad. Avlyst hausten 1795 med 206 rdlr. 42 ski. Avlyst resten 5. april 1799 med 193 rdlr. 54 ski. I 1777 kjøper han Vester-Hustad av tilkomande vermor si. I panteboka pk. 3, fol. 144 b, les vi: Gidsken Pristrop, enke etter sal. major Wentzel Aussig er blitt enig med ltn. Lorntz Nic. Brun om å avstå til ham for 920 rd. gd. Vestre Hustad i Inderøy pr.gj., som ved et makeskifte og skjøtebrev av 11. mars 1765 fra dav. cane.-assessor, nu justitsråd Henrich Hornemann til Beins kloster, er blitt hendes og sal. manns eiendom. Skjøtes herved v. H. m. b. og 1. 3 Spand til ltn. Brun. Stor Bjerkan på Inderøy, 4. mars 1777. Fol. 144 vedgår G. sl. Aussigs å ha kontrahert med ltn. L. N. Brun om sin gd. V. H. for 900 rd., og til den ende må ltn. B. straks anta til bruk indtil den accord sum er betalt, da hun skal gi skjøte. Stor Bjerkan 24. april 1775. L. N. Brun flytta då frå Sparbu til Hustad, og for å få pengar til kjøpet av Hustad, selde han grd. Ålberg 1777. Han vart ikkje bonde på Hustad så lenge, berre 9 a 10 år. Han døydde på Hustad den 8. mai 1786. I 1787 — året etter at mannen var avliden — hadde enkja fylgjande lysing i «Tr.hjems Adresseavis»: «De som enda maatte have utilsendte gjeldsfordringer paa min sal. mand hr. kaptein Lorentz N. v. Brun, vil behage herved at henvende sig til mig undertegnede, som sidder i uskiftet boe, da enhvers lavskikket krav efter død mand skal vorde rigtig betalt saasnart jeg sættes istand dertil ved mad. fru majorinde Aussigs arv». Hustad, Inderøen, 12. mai 1787. Denne lysinga syner at det ikkje var nokon større medel etter Lorentz Nic. Brun, men enkja venta seg ein større arv etter mora, fru Aussig. Denne fru Aussig døydde i 1786, og skiftet etter henne byrja 1786. Enkja Anne Margrethe sat i uskift bu og dreiv gardane nokre år. Men det vart for stridt for henne i lengda, og ho måtte selje Øyster Hustad. Om dette les vi i panteboka 4 c, fol. 734 b.: «Onsdag 6. novbr. 1793 blev iflg. kapt. Fr. v. Bruns skrift rekvis —— på enkefru Anna Margrethe sal. kapt. Lorentz Nicolai Bruns vegne -— -— på grd. Vester Hustad i Inderøen holdt off. auktion over hendes grd. Østre Hustad, mtr. nr. 808 av skyld 2 sp. 2 øre med b. og landskyld. Tilslaget fik Rasmus Mortensen By for 1437 rdlr. Kjøberen gir enkefruen pant i grd. for 700 rdlr. Dagsett 6. februar 1794. Avlyst 14. mars 1796. Den 16. desbr. 1799 døydde «kapteininde Ane Margrethe sal. Bruns, 51 år og 16 dage gammel —af vattersott» —på Hustad. Skifteretten i dødsbuet lyste ut auksjon i Tr.hjems Adresseavis den 11- juli 1800 over «boets besætning, løsøre etc.» Lausøyra vart seld på auksjonen, men er ikkje innførd i skifteprotokollen, avdi skifteforretninga vart avlyst. Skiftet etter henne byrja 13. januar 1800. Siden continert. (>: halde fram) ved auksjon og skiftesamling. Boets eneste arving, jomfru Paulina Brun har før det kunne bringes til ende, indgaaet ekteskap (før 20. aug. 1802) med Nils Hustad (Rostad). Løsøre solgt ved auksjon». Før skiftet var ferdig-ført og slutta, vart fylgjande odelslysing frå Nils Rostad lagt fram for skifteretten: «Da jeg som er kommet i ekteskab med jomfru Paulina Brun, akter at indløse hendes odelsgaard Østre Hustad i Iuderøen fra eieren og opsidderen Rasmus Mortensen for den sum han ved auksjons skjøte 6. febr. 1794 fik den, — men da penger hindrer, lyses hans kones løsningsrett. Næss ved Strømmen, 6. oktbr. 1802. Nils Jonsen Rostad».
• Yrke: Kaptein

Notater:

Gravlagt:
Capit: Lorens Nicolai Brun, 41 Aar 3 Maaned: 5 Dager

Lorentz giftet seg med Anne Margrete Aussig 29 Sep 1779, Inderøy, Nord-Trøndelag, Norway. Anne (datter av Wentzel Aussig og Gidsken Sophia Pedersdatter Pristroph) ble født 1 Aug 1748 , Sandvollan, Inderøy, Nord-Trøndelag, Norway; ble døpt 9 Aug 1748 , Inderøy, Nord-Trøndelag, Norway; døde Des 1799, Hustad, Inderøy, Nord-Trøndelag, Norway; ble begravet 16 Des 1799, Inderøy, Nord-Trøndelag, Norway. [Gruppeskjema] [Familiediagram]

Andre Hendelser og Egenskaper:

• Beskrivelse i Litteratur: Lorentz Nicolai Johanson Brun, f. ikr. 1745 på Støre i Skogn, var u-offiser ved N.fjellske dragonregiment i 4 år til 3. mars 1762 då han vart fenrik ved same regim, ved Stjørdals komp. med 80 rdlr. i årsløn. Overfl. til Størens komp. frå 8. aug. 1762. Sek.ltn. ved skilauparkorpset, Meråker komp. 1 januar 1766. Då dette komp. vart nedlagt i 1767, fekk han vartpg. Med 60 rdlr. årleg løn. Frå 1. mai 1769 pr.ltn. ved Holtålske skilauparkomp., kapt ltn. ved Ytterøy komp. 20. august 1783 med kapteins kar. Kapt. og sjef for Fosnes komp. 5. novbr. 1784, men fekk Inderøy komp. 28. januar 1785. Død 8. mai 1786 på Hustad, Sandvollan. Den 6. mars 1773 fekk han kgl. løyve til å gå inn i ekteskap med frk. Anna Margretha Aussig, f. 1. august 1748 på Sandvollan, d. på Hustad 16. desember 1799. Ho var eineerving til dei rike Aussigfolka som budde i Bjørkon. Aussig åtte også gardane Skjelvågen (kj. 1730), Hjellan søre (kj. 1740), og Hustad (kj. 1765), og ymse eigedomar på Snåsa. Aussigfolka erva den rike gullsmeden Aussig (?) i Tr.heim, og var truleg dei rikaste folka på Inderøyn i den tida. Det syner greitt skifte etter «Majorinde Gidsken Aussig, byrja 6 februar 1786. Brutto bumedelen var på 8726 rdlr. 2 ort. Netto medel 6160 rdlr. 20 ski. Av dette fall halvparten på dottera, enkja Anne Margrete Aussig Brun. Gidsken Aussig var dotter til presten Pristrop på Inderøy’n. I 1773 «indskyder Lorentz Nicolai v. Brun 300 rdlr. i enkekassen for sin tilkommende hustru frk. Anne Margrethe Aussig. Datert Frøset i Sparbu 29. august 1773. Mor til Anne Margrete Aussig døydde 1738, 74 år gl. Major Aussig døydde i septbr. 1773, 55 år gl. Lorentz Nicolai Johanson Brun kjøpte mange gardar, så han var eigar av stort jordegods, liksom mange andre offiserar i den tid’n. Han kjøpte Ner Hustad i 1777 og Øvrfe Hustad s. å. Av panteboka for Stjør- og Verdal ser vi at han åtte grd. Støre i Skogn før han kom til Sparbu. Det står i Stjør og Verdal pantebok B1 fol. 1736: «Lorentz Nic. Brun, sek.ltn. ved Nfj. skilauparkomp. selger til lensmann Nils Ottersen Hove sin odelsgard Støre i Skogn, sk. m. b. og 1 2 sp. samt aparte b. over 2 sp. for 2400 rd. Adkomsten til gd.: 1) Skjøte fra Kristian VI, dat. 15. juli 1732. 2) min farmors, fru Ane Maria, oberstltn. Bruns skjøte 19. febr. 1744. 3) min sal. Fars major B.s skjøte 19. novbr. 1759. 4) Canc r. og reg. gn. Arents skjøte til ltnt. Schultz 2. juni 1766. 5) Lnt. Schultz skjøte til mig av 28. april d. a. -— — Min curators underskr. Arrit Hornemann», Då han kom åt Sparbuen, kjøpte han grd. Ålberg 1773. I panteboka pk. 3, fol. 9 står det: «Peder Christophersen Sieldvold selger til ltn. Lorentz Nic. Brun sin eiende og hidtil påboende grd. Aalberg. Skylder med bøxel og landskyld 3 sp. 1 øre 12 mkl. i Spb. tinglaug for 1700 rdlr. Aalberg, 20. juli 1773». (Tinglyst 18. og 19. febr. 1773). Han hadde Aalberg til 1777, da han flytta til Hustad. Etter at L. N. Brun kom til Sparbu, vart han kjend med Ane Margrethe, dotter til major Wentzel Aussig i Bjørkon, og den 13. februar 1773 søkte han (til militærsjefen?) om «tillåtelse til å indtre i ekteskab med frk. Anna Margrethe Aussig». Denne søknaden vart innvilga 6. mars 1773. Men det gjekk fleire år enda før dei vart gifte. Truleg hev L. N. Brun mått stille noko økonomisk trygd før han fekk gifte seg med Anna Margrethe. Det kan vi skjøne av fylgjande skriv til «Enkekassen»: «Lorntz Nicolai v. Brun pr.løytn. i 1ste Tr.h. nasjonal infanteriregimente, indskyder 300 rdlr. for sin tilkommende hustru, Anne Margrethe Aussig». Brevet er dagsett Frøset i Sparbu, 29. aug. 1773. Først i 1779, den 29. septbr. vart dei gifte, altså minst 6 år etter trulovinga. I 1777 selde L. N. Brun Ålberg og flytta til Hustad. Etter at L. N. Brun hadde vorte trulova, vart han interessera i — og fullrådd på — å kjøpe att Hustadgardane som kjærasten hans hadde odelsrett til. I 1776 kjøper han Hustad Øystre. I panteboka pk. 3, fol. 103 står: «Daniel v. Pristroph, prm.ltn., selger til ltn. Lorentz Nicolai v. Brun sin odels- og eiendomsgaard Østre Hustad med underliggende øe (øy) til duun og veideri, skylder tils. 2 sp. 2 øre med bøxel og landskyld for 980 rdlr. Skielvaagen, 2. oktbr. 1776». For å få penger til dette kjøpet låner han 400 rdlr. av canselliraad Erik Must i Trondheim mot 1. pr.pant i grd. Ø. Hustad. Avlyst hausten 1795 med 206 rdlr. 42 ski. Avlyst resten 5. april 1799 med 193 rdlr. 54 ski. I 1777 kjøper han Vester-Hustad av tilkomande vermor si. I panteboka pk. 3, fol. 144 b, les vi: Gidsken Pristrop, enke etter sal. major Wentzel Aussig er blitt enig med ltn. Lorntz Nic. Brun om å avstå til ham for 920 rd. gd. Vestre Hustad i Inderøy pr.gj., som ved et makeskifte og skjøtebrev av 11. mars 1765 fra dav. cane.-assessor, nu justitsråd Henrich Hornemann til Beins kloster, er blitt hendes og sal. manns eiendom. Skjøtes herved v. H. m. b. og 1. 3 Spand til ltn. Brun. Stor Bjerkan på Inderøy, 4. mars 1777. Fol. 144 vedgår G. sl. Aussigs å ha kontrahert med ltn. L. N. Brun om sin gd. V. H. for 900 rd., og til den ende må ltn. B. straks anta til bruk indtil den accord sum er betalt, da hun skal gi skjøte. Stor Bjerkan 24. april 1775. L. N. Brun flytta då frå Sparbu til Hustad, og for å få pengar til kjøpet av Hustad, selde han grd. Ålberg 1777. Han vart ikkje bonde på Hustad så lenge, berre 9 a 10 år. Han døydde på Hustad den 8. mai 1786. I 1787 — året etter at mannen var avliden — hadde enkja fylgjande lysing i «Tr.hjems Adresseavis»: «De som enda maatte have utilsendte gjeldsfordringer paa min sal. mand hr. kaptein Lorentz N. v. Brun, vil behage herved at henvende sig til mig undertegnede, som sidder i uskiftet boe, da enhvers lavskikket krav efter død mand skal vorde rigtig betalt saasnart jeg sættes istand dertil ved mad. fru majorinde Aussigs arv». Hustad, Inderøen, 12. mai 1787. Denne lysinga syner at det ikkje var nokon større medel etter Lorentz Nic. Brun, men enkja venta seg ein større arv etter mora, fru Aussig. Denne fru Aussig døydde i 1786, og skiftet etter henne byrja 1786. Enkja Anne Margrethe sat i uskift bu og dreiv gardane nokre år. Men det vart for stridt for henne i lengda, og ho måtte selje Øyster Hustad. Om dette les vi i panteboka 4 c, fol. 734 b.: «Onsdag 6. novbr. 1793 blev iflg. kapt. Fr. v. Bruns skrift rekvis —— på enkefru Anna Margrethe sal. kapt. Lorentz Nicolai Bruns vegne -— -— på grd. Vester Hustad i Inderøen holdt off. auktion over hendes grd. Østre Hustad, mtr. nr. 808 av skyld 2 sp. 2 øre med b. og landskyld. Tilslaget fik Rasmus Mortensen By for 1437 rdlr. Kjøberen gir enkefruen pant i grd. for 700 rdlr. Dagsett 6. februar 1794. Avlyst 14. mars 1796. Den 16. desbr. 1799 døydde «kapteininde Ane Margrethe sal. Bruns, 51 år og 16 dage gammel —af vattersott» —på Hustad. Skifteretten i dødsbuet lyste ut auksjon i Tr.hjems Adresseavis den 11- juli 1800 over «boets besætning, løsøre etc.» Lausøyra vart seld på auksjonen, men er ikkje innførd i skifteprotokollen, avdi skifteforretninga vart avlyst. Skiftet etter henne byrja 13. januar 1800. Siden continert. (>: halde fram) ved auksjon og skiftesamling. Boets eneste arving, jomfru Paulina Brun har før det kunne bringes til ende, indgaaet ekteskap (før 20. aug. 1802) med Nils Hustad (Rostad). Løsøre solgt ved auksjon». Før skiftet var ferdig-ført og slutta, vart fylgjande odelslysing frå Nils Rostad lagt fram for skifteretten: «Da jeg som er kommet i ekteskab med jomfru Paulina Brun, akter at indløse hendes odelsgaard Østre Hustad i Iuderøen fra eieren og opsidderen Rasmus Mortensen for den sum han ved auksjons skjøte 6. febr. 1794 fik den, — men da penger hindrer, lyses hans kones løsningsrett. Næss ved Strømmen, 6. oktbr. 1802. Nils Jonsen Rostad».