Knud Knudsen Grødem / Westlye

Andre Hendelser og Egenskaper:

• Bygdebok: Vestly, Time, Rogaland, Norway; Bruker av Vestly mellom 1675-1697: Knut Knutson, Grødem (1.3.3) i Randaberg, født ca. 1669, gravlagt 3.1.1749 i Stavanger. Han var degn i åra 1695-96. 24.3.1698 tok han borgarskap som skipper og handelsmann i Stavanger. Gift ca. 1695 med Ellen Rebekka Lauritsdatter, Lye (Prestar 12.4), født ca. 1672, gravlagt 12.12.1736 i Stavanger. Born: 1. Lars, født ca. 1696, gravlagt 15.7.1740, bosatt i Stavanger, borgerskap 1.7.1723 «kjøbmandskab og søfart», gift 24.7.1730 med Sophia Amalia Prahl, født 4.4.1704, død 16.1.1765, foreldre Mette Jensdatter Godtzen og prost, sogneprest til Falnæs mag. Jørgen Nilsen Prahl. Sophia Amalia gift 2) 12.9. 1741 med Anders Lauritsen Smith. 2. Ivar Ljøde, skifte 31.7.1742, bosatt i Stavanger, borgarskap 10.1.1732 «søfart, kjøbmandskab og anden borgerlig næring», gift 3.4.1731 med Asseline Cornelisdatter Megeland, født 21.7.1713, gravlagt 20.8.1753, foreldre Alhed Sadolin og borger Cornelis Halvorsen. Asseline gift 2) 20.8.1743 med Peder Pedersen Saxe.
• Bygdebok: Grødem, Randaberg, Rogaland, Norway; Knut, Vestly, br. 1, hl. 41b, Time, f. ca. 1670, sidan 1698 skipper i Stavanger
• Beskrivelse i Litteratur: Stavanger, Rogaland, Norway; Wilhelm Lassen - Personalhistoriske og genealogiske Samlinger - Bind 46 - Westly
• Borgerskap: 24 Mar 1698, Stavanger, Rogaland, Norway; Knud Knudsen Westlye, søn af Knud Westlye, klokker i Thime sogn; født i 1669, borger 24. mars 1698; skipper og drev handel; begravet den 3. jan. 1749*. gift ca. 1695 med Ellen Rebecca Lauritzdatter, datter af sognepræst til Lye, Lauritz Berentsen Syssenvindius og Ellen Thomasdatter Wegner; født ca. 1672, begravet 12. decber 1736. *Knud Knudsen Westlye var ikke søn af klokker Knud Westlye, men han havde selv været klokker i Time i nogle aar før han flyttede til Stavanger.

Familie/Ektefelle/partner: Ellen Rebekka Lauritzdatter Syssenvindia. Ellen (datter av Lauritz Berntsen Syssenvindius og Mette Iversdatter Lem) ble født ca. 1672; ble begravet 12 Des 1736. [Gruppeskjema] [Familiediagram]

1. Lars Knudsen Westlye ble født ca. 1696 , Time, Rogaland, Norway; ble begravet 15 Jul 1740, Stavanger, Rogaland, Norway.
2. Mette Westlye ble døpt 11 Nov 1700 , Stavanger, Rogaland, Norway; ble begravet 4 Nov 1766, Stavanger, Rogaland, Norway.
3. Knud Knudsen Westlye ble døpt 27 Jan 1704 , Stavanger, Rogaland, Norway.
4. Iver Giøde Knudsen Westlye ble født ca. 1697; døde 1742, Stavanger, Rogaland, Norway.
5. Maren Westlye ble døpt 21 Apr 1707 , Stavanger, Rogaland, Norway.
6. Tormod Westlye ble døpt 12 Aug 1708 , Stavanger, Rogaland, Norway; døde før 1749.
7. Elen Rebekka Westlye ble døpt 1 Sep 1715 , Stavanger, Rogaland, Norway; ble begravet 19 Sep 1753, Stavanger, Rogaland, Norway.
8. Ingeborg Westlye ble døpt 13 Jan 1719 , Stavanger, Rogaland, Norway; ble begravet 16 Jun 1791, Stavanger, Rogaland, Norway.

Andre Hendelser og Egenskaper:

• Bygdebok: Grødem, Randaberg, Rogaland, Norway; Kva tid Tore døydde, veit me ikkje. Men siste gongen han vert nemnd her på garden var i 1649. Og i 1655 finn me for fyrste gongen sonen Knut Toresson nemnd som bonde på bruk 1. Han var då omlag 35 år gammal. Fyrste gongen vart han gift med Anna Nilsdotter frå Todnem. Ho døydde alt fyrst på 1660-talet, og han gifta seg oppatt med Ingeborg Sjursdotter frå Håland. Knut var ikkje ganske fri konfliktar med styresmaktene. I 1658 hadde han nekta å gjera pliktarbeid på Kongsgård og måtte bøta for det. «Unge-Knut» Sunde og Ellen I 1666 fekk Knut ny granne. Det året kom Knut Olsson frå Nore Sunde i Madla og gifta seg med stedotter til Jens; Ellen Persdotter. Saman kom dei to Knut'ane til å sitja på Grødem så å seia ut hundreåret. For å skilja dei, vart Knut Olsson for det meste kalla «Unge Knut». Husmann i Grødeistraen kring 1660 Omtrent på denne tida fekk også den fyrste husmannen lov til å slå seg ned i Grødeistraen. Det var Morten Andersson som fyrste gongen vert nemnd på plassen i 1664, 54 år gammal. Av opplysningar på 1700-talet, veit me at begge bøndene på garden hadde like rettar i plassen. Sikre opplysningar om kvifor Morten fekk slå seg ned i Grødeistraen, har ikkje overlevd til vår tid. Men me veit at bøndene på Grødem på 1660-talet hadde åkrar som var 1/3 større enn vanleg for bøndene elles i bygda. Sidan åkrane måtte spadast på den tida, kravdest det stor innsats av arbeidskraft. Husmannen Morten og Barbra Rett nok hadde dei to Knutane ikkje mindre enn tri drengar i 1666 (og sikkert også tenestejenter), men det kom likevel godt med at ein i tillegg fekk arbeidskraft frå husmannen og kona hans. Åkeren på Grødem kan i 1668 ha vore i underkant av 20 dekar, og i så fall trong ein 7 - 8 mann for å få han spadd på eit par veker. Morten kan og ha hatt til oppgåve å passa på rettane Grødem hadde ved sjøen. Her nede hadde dei to bøndene naust, båtar og fiskereiskap. Me veit at framandfolk kunne ta i land her. Som det elles heitte i matrikkelen frå 1668 om Grødem: «Liger i en Alfar Wej for dend Reysende, huor aff haffues stor besuering.» Skiftet med Harestad var heller ikkje langt borte, og alt i alt kan ein ha sett det som ei rimeleg løysing å få husmann her. Ein ytterlegare føremon har det sikkert vore at Morten gifta seg med Barbra Nilsdotter og at dei fekk born i lag. Det sikra endå meir arbeidskraft for bøndene på Grødem. For borna kunne alt frå 5 — 6 års alderen nyttast som gjætarar for buskapen. Bøndene på Grødem hadde mykje buskap i høve til andre bønder; 24 vaksne kyr og tri hestar tilsaman. På kvar av dei vert det 15 kyrlag medan det i gjennomsnitt for bygda elles berre var godt 10 kyrlag på kvar bonde. God Korn Jord Om Grødem heitte det elles i 1668: «God Korn Jord, hielpelig Eng og Udmark, Thorff og Lyng Ildning.» At åkeren på Grødem var fruktbar, vert stadfesta i matrikkelen frå 1723. Då får me vita at dei på Grødem hausta 7 ½ kilo korn for kvart kilo dei sådde. Det gjer at garden var mellom dei aller beste i bygda der gjennomsnittet var ei avling på 6 ½ kilo av kvart kilo korn ein sådde. Eit problem med åkeren var likevel at det var så mykje stein i han. «Jorden er megit thung Wunden» som det heitte i matrikkelen. «Gamle Knut» lensmann I det heile var Grødem ein god gard, så det er ikkje til å undrast over at det var velhavande bønder som budde på han. Såleis var «Gamle Knut» i stand til å låna Jens Svalesson på Todnem 108 dalarar då han kjøpte seg til sjølveigar. Det var forresten pengar han fekk vanskar med å få attende. Knut Toresson var såleis av god ætt, budde på ein god gard og var ein velhavande mann. Alt dette var føresetnader for at han sommaren 1668 kunne veljast til lensmann for Goa skipreide etter Tørres Grannes. Dette vervet hadde han like til i 1702 då han let det gå over til sonen Nils på Vestre Goa. Og like lenge sto tingstova for Goa skipreide på Grødem. Produkta av gardsdrifta vart nytta på mange måtar. Mykje nytta dei sjølve. Ein del vart seld eller bytta bort til bygdefolk frå Ryfylke eller andre nærliggjande distrikt, og noko selde dei direkte til byfolk i Stavanger. Særleg var det korn dei selde i by'n. Såleis selde dei i 1681 255 kg havre og bygg der, etter det tollbøkene vil ha det til. Men også talg, mjølk og sau fôr dei med. Fiske Dei to Knut'ane dreiv og fiske saman. Unge Knut veit me hadde to gode fiskebåtar, begge med segl, tri garn og forskjellige andre fiskereiskapar. I oktober/november 1691 høyrer me dei var i Stavanger med 6 hl makrell. Nabostrid - med Austre Goa Me høyrer aldri dei to Knut'ane rauk i tottane på kvarandre. Men det hende dei fekk klammeri med andre. Ved eitt høve i 1675 banka såleis Unge Knut opp Ola Austre Goa. Kanskje var det problema med utmarka som låg attom. Det som låg under sjauen, var truleg den gamle Øydegarden Dusavik. Han var verdfull for oppsitjarane på Grødem, og dei fekk jamvel slege fast i matrikkelen 1668 at Øydegarden «ej kand bøxles fra Hoffutgaarden». Men der det låg øydegardar på grensa mot andre gardar, vart det titt usemje om skiftelinene. Slik var det her 6g. På slutten av 1600-talet var det stadige gnissingar mellom grannegardane Rygg, Grødem, Finnastad, Austre Goa og N. Tasta om beiterettane i utmarka i dette området. Nabostrid - med Rygg Særleg var dei på Rygg ei plage for Grødem. I 1685 vart det tingstrid mellom gardane avdi buskapen frå Rygg hadde trødd ned den gamle skiftegarden mellom dei. Bøndene på Rygg forsvara seg med at det hadde vore gammal sedvane at buskapen frå dei to gardane hadde beita «kløv mod kløv» i utmarka. Men Rygg fekk ikkje medhald på tinget i dette. Også buskapen frå Austre Goa trengde inn på «Duså», men måtte trekkjast attende etter dom på tinget. Nabostrid - om Dusavigå Verre var det for Grødem då eigaren av Dusavik, Peder Saxe ville setja ned husmannen Einar Kristensson Dalbo på Øydegarden sist i 1679. Grødembøndene jagar husmannen i Dusavigå Einar hadde alt reist huset og køyrd til flyttegods, då gamle og unge Knut 21. januar 1680 kom ned til Dusavik med drengane sine. Ein del bygdefolk som kom frå by'n den kvelden, høyrde larm då dei fôr framom. Dei gjekk difor ned til Dusavik for å sjå kva som var tids. Der fann dei at husa som nyss var reiste, låg nedkasta på bakken, både veggar og tak. Eit kløv med flyttegods som var kome til seinare, var kasta på sjøen. Dette vart sjølvsagt stemnt for bygdetinget. Og med så mange vitne nytta det ikkje for dei to bøndene på Grødem å nekta for kva dei hadde gjort. Men dei hevda at Dusavik vart bygsla dei saman med Grødem. Dei to var mektige menn, og saka deira må ha hatt framgang. Freistnaden på å setja ned ein husmann på Grødem sin del av Dusavik vart gitt opp, og det skulle gå 150 år før det på ny dukka opp husmenn her. «Gamle Knut» og hr. Henrik Rosenkilde På sine gamle dagar kom Knut Toresson i tottane på presten i Randaberg, hr. Henrik Rosenkilde. Hr. Henrik dreiv kring 1700 halve Todnem, og det var mest ikkje til å unngå at denne stridbare mannen måtte koma i konflikt med sokneborna. Dei såg på lensmannen som ein talsmann for seg, og med han i spissen laga dei eit klageskrift i 14 punkt som dei sende biskopen i Kristiansand. Hr. Henrik tok då fatt i Gamle Knut og førde sak mot han over tri ting. Men Knut var nå 78 år og orka ikkje så mykje sjau. Eit par veker før jul 1701 sa han at han ikkje visste anna enn det som var ærleg og sømeleg om hr. Henrik og tilbaud semje. Retten oppmoda presten om å gå med på semja avdi Knut var ein gammal mann «og snart gaar paa Graffens Rand». Dette godtok Rosenkilde, og saka var avslutta frå begge sider. Knut Olsson var den fyrste av «Knutane» som døydde. Det ser ut til at han strauk med i den svære dysenteriepidemien i 1695. Same året vart det halde skifte etter han. Her får me stadfesta det inntrykket som har festa seg av bøndene på Grødem. Heile formua til Unge Knut var på 93 dalarar, noko i overkant av gjennomsnittet i bygda. Den gamle årstova var det ()g slutt med på garden. I stova til Unge Knut sto ein kostbar bileggjaromn. Elles hadde han ei veke før jul eit solid kornlager på 1,4 tonn havre. Av buskap let han etter seg 12 kyr og to hestar. Det vil seia det same som matrikkelen frå 1668 fortel om. I tillegg hadde han 11 sauer og ein gris. Ellen, kona hans, døydde fire år seinare etter eit barnlaust ekteskap. Gamle Knut døydde kring 1706, og av dei seks borna hans me kjenner, tok sonen Sjur over heimebruket. I Grødeistraen var og husmannen der, Morten, død kring 1700. Men enka, Barbra, budde der framleis med to av borna. -------------------- Knut Toresson (ca. 1655 - 1706), d. br. hl. 2,1, d. ca. 1706, Gift 1. gang med Anna Nilsdotter f. Todnem, br. 1, hl. 2,5. d.ca. 1662/1668. Gift 2. gang med Ingeborg Sjursdotter, f. Håland, br. 1, hl. 1,1 Seks Barn: 1. Tore, f. ca. 1656, Tunge, br. 1, hl. 3 2. Nils, f. ca. 1661, V. Goa, br. 1, hl. 6 3. Knut, Vestly, br. 1, hl. 41b, Time, f. ca. 1670, sidan 1698 skipper i Stavanger 4. Sjur, f. ca. 1677, d. br. hl. 4 5. Karen, Stavanger 6. Berta, Obrestad, hl. 13, Hå I, Nærbø

Knut + Ingeborg Sjursdatter Håland. Ingeborg (datter av Sjur Olsen Håland og Stevor Persdatter) ble født , Håland, Randaberg, Rogaland, Norway; døde, Grødem, Randaberg, Rogaland, Norway. [Gruppeskjema] [Familiediagram]

Andre Hendelser og Egenskaper:

• Bygdebok: Håland, Randaberg, Rogaland, Norway
• Bygdebok: Grødem, Randaberg, Rogaland, Norway; Knut Toresson (ca. 1655 - 1706), d. br. hl. 2,1, d. ca. 1706, Gift 1. gang med Anna Nilsdotter f. Todnem, br. 1, hl. 2,5. d.ca. 1662/1668. Gift 2. gang med Ingeborg Sjursdotter, f. Håland, br. 1, hl. 1,1 Barn; 1. Tore, f. ca. 1656, Tunge, br. 1, hl. 3 2. Nils, f. ca. 1661, V. Goa, br. 1, hl. 6 3. Knut, Vestly, br. 1, hl. 41b, Time, f. ca. 1670, sidan 1698 skipper i Stavanger 4. Sjur, f. ca. 1677, d. br. hl. 4 5. Karen, Stavanger 6. Berta, Obrestad, hl. 13, Hå I, Nærbø

Andre Hendelser og Egenskaper:

• Bygdebok: Grødem, Randaberg, Rogaland, Norway; I 1604 vart altså Grødem delt i to bruk på kvart 21 spann, 18 spann i sjølve Grødemog 3 spann i Dusavik. Tore Knutsson fekk det som sidan vart bruk 1 og broren Per Knutsson det som vart bruk 8. Dei var begge vørde menn som betalte alle skattar og avgifter som dei skulle, stundom kvar for seg og stundom i lag. Me høyrer heller ikkje at dei nokon gong var i konflikt med andre bygdefolk, med lova eller med styresmaktene. Derimot var dei stundom domsmenn eller vitne på bygdetinget. Per var elles kyrkjeverje for Randaberg kyrkje nokre år før 1620, medan Tore syner oss den gode ætta si ved at sonen Knut sist i hundreåret kunne verta lensmann. Det kan og sjå ut til at dei dreiv garden tolleg bra. Dei to betalte alltid kongetienda i hop, og medan dei fyrste året berre betalte 46 kg korn, betalte dei i 1634 58 kg, i 1640 69 kg og i 1645 78 kg korn. Det vil seia at dei i 1645 kvar for seg betalte like mykje som faren hadde betalt for heile Grødem i 1604. Og sidan tienda vart rekna i høve til avlinga, må me tru at ho, saman med åkerarealet, må ha vorte dobla på desse 40 åra. I høve til andre bønder i bygda, hadde dei to bøndene på Grødem ei tiend 10% større enn gjennomsnittet i bygda. Det vil ganske sikkert seia at også avlinga var tilsvarande større. Såleis ser me at garden då fødde to bønder sikkert like godt som han fødde ein 40 år tidlegare. Eit anna teikn på velstanden på Grødem, er talet på tenestefolk. Medan det elles i soknet berre var eit tyend for kvar annan bonde i 1645, hadde kvar brukar på Grødem både dreng og tenestejente. Både Per og Tore sat ganske lenge på garden. Per døydde fyrst, kring 1638. Me kjenner til sju av borna han hadde med kona, Ragnhild Sjursdotter. Ho gifta seg opp att med 30-åringen Jens Eivindsson frå Trones i Høyland. Etter det me veit, var han ein mann som gjorde rett for seg på alle måtar. Han døydde barnlaus i 1666. Kva tid Tore døydde, veit me ikkje. Men siste gongen han vert nemnd her på garden var i 1649. Og i 1655 finn me for fyrste gongen sonen Knut Toresson nemnd som bonde på bruk 1. -------------------- Tore Knutsson (1604 - 1649/55), d. br. hl. 1,1. Ett kjent barn: Knut, f. ca. 1620, d. br. hl. 3

Andre Hendelser og Egenskaper:

• Bygdebok: Håland, Randaberg, Rogaland, Norway; Bruk 1: Sonen Sjur får halve garden Ola var einaste bonde på Håland til i 1625. Året etter let han sonen, Sjur, ta over bygsla på halve garden. Slik vart bruk 1 til. Som medlem av ei av dei meir framståande ættene i bygda, vart også Sjur så å seia fast domsmann på bygdetinget. Han gifta seg med Stevor Persdotter og fekk to døtrer med henne. Den eine gifta seg med lensmann Knut Toresson på Grødem medan den andre tok over bruket etter faren saman med mannen sin. Som Ola var Sjur ein velståande mann. Særleg hadde han mykje sølv: 8 sølv-skeier, eit sølvstaup og eit sølvbelte som til saman var verd 30 dalarar. Av koppar åtte han for godt 12 dalarar og sengeklede for sju dalarar. Sjur vert jordherre I tillegg hadde han ikkje lite reie pengar som han lånte ut. Mellom anna lånte han Per Gjermundsson Jåttå 40 dalarar mot pant i 27 spann kornskyld i Store Undem i Time. Per makta ikkje betala tilbake lånet, og i 1622 fekk Sjur kjøpebrev på jordegodset. Likevel vart det ikkje tinglyst før i 1642. I 1665 freista slekta til Per Jåttå å ta tilbake jordegodset på odelen. På vegner av arvingane etter Per stemnde stavanger-borgaren Laurits Jonsen Sjur for retten for å få han til å levera tilbake dei 27 spanna i Store Undem. Men Sjur kunne prova ved hjelp av kjøpebrevet frå 1622 at han hadde vore eigar av jordegodset i 43 år, 13 år meir enn lova kravde for at han skulle ta over odelsretten. Med det vart krava til Laurits og dei han representerte avviste. Etter at Sjur døydde i 1668, fekk enka etter han, Stevor, leigeinntektene av Store Undem å leva av i alderdommen etter at resten av buet var skifta mellom dei to døtrene. Sjur og drapsklaga Sjur var og i hardt ver i 1651. Han hadde kome i krangel med Anton Monsson frå Heigre i Høyland. Under krangelen tok sinnet han, og han gav Anton ein nokså hard dult. Det gjekk ikkje betre enn at Anton ei tid etter vart alvorleg sjuk. Han vart klar over at det gjekk mot slutten, og på dødsleiet svor han på at Sjur var den eigentlege banemannen. 12 veker etter dulten døydde han. Enka og Mons, sonen, visste Sjur hadde mykje å rutta med og gjekk til sak mot han. Det var ei stygg sak å få mot seg. Vart Sjur dømd for å ha gitt Anton dødsstøyten, ville han mista livet. Etter som saka skrei fram, vart det klart at det ikkje ville gå så ille. Trass i alt hadde det gått tri månader frå Anton fekk «skuven» til han døydde. I løpet av den tida hadde han mellom anna hatt krefter nok til å gjelda fem hestar. Sjur freista på si side å så tvil om Anton kunne reknast som ein ærleg mann. Mellom anna viste han til at Anton i 1627 vart dømd for å ha spreidd løgner om naboen sin, Henrik Heigre. Han skulle ha vore opphavsmannen til rykte om at Henrik var ein tjuv og ein mann som gjekk fram på uærleg vis. Enden vart at Sjur fekk behalda halsen. Men han måtte ut med 16 dalarar i halv mannslott etter Anton til arvingane hans. Dessutan fekk enka 8 dalarar i «sengerov». Gunnlaug forlovet med Nils Toresson I 1658 kom døtrene til Sjur i gifteferdig alder. Det året vart den eine av dei, helst Gunlaug, trulova med Nils Toresson. I samband med trulovinga sytte Sjur for at dei fekk leiga eit bruk på 24 spann kornskyld, truleg hans eige. Før dei fekk halde bryllaup, døydde Nils. Arvingane hans kravde då, og fekk, dei åtte dalarane han hadde gjeve i festargåve. Gunnlaug og Per Toresson I staden gifta Gunlaug seg med Per Toresson og tok i 1662 over foreldrebruket i lag med han. Sjølv om dei fekk bygselbrev på parten, heldt Sjur fram med å reknast som husbonde. Han dreiv jorda ved hjelp av kona, dottera, svigersonen og to tenestefolk, ein dreng og ei jente. Drengen Jon Tasta Drengen var elles Jon Eriksson frå Tasta. Han hadde teke på seg å vera skysskaffar ved sida av tenesta. Hausten 1665 fekk han ordre om å stilla med sju hestar frå Goa skipreide for å frakta dei konglege skattane. Av einkvan grunn hadde Jon late vera å gå omkring til bøndene for å be dei stilla hestar. Som straff for forsøminga måtte han bøta med 1 3/4 dalarar. Sidan han ikkje åtte meir enn det han sto og gjekk i, vart det til at Sjur betalte bota for sidan å trekkja Jon i løna Jon og Ingeborg Tenestejenta heitte Ingeborg og var frå Viste. Ho og Jon hadde eit godt auga til kvarandre. Det gjekk ikkje betre enn at Ingeborg vart med barn. Sidan dei ikkje hadde jord å gå til, var det uråd for dei å gifta seg. Dessutan var dei firmenningar og for nært i slekt til å vera kjærastepar. Tilhøvet kom sjølvsagt fut og lensmann for øyro, og det vart sak av det. Dommen fall i april 1668. Eigentleg skulle dei ha betalt ei svær bot. Men sidan ingen av dei hadde noko å betala med, vart dei sende til fiskeria i Nord-Noreg, han i tri, ho i to år. Dei flytta aldri meir til Randaberg. I 1698 budde Ingeborg i Bergen. Sjur dør Same året som dei to vart dømde, døydde Sjur. Med det kunne Gunlaug og Per ta over som husbondfolk. Buet vart skifta, og Stevor fekk halda fram med å bu hjå dei. -------------------- Sjur Olsson (1626 - 1662), Håland, br. 10, hl. 1,1, d. 1668. Gift med Stevor Persdotter To barn: 1) Ingeborg, Grødem. hr. 1. hl. 3 2) Gunlaug, d. br. hl. 2

Sjur + Stevor Persdatter. Stevor døde, Håland, Randaberg, Rogaland, Norway. [Gruppeskjema] [Familiediagram]

Andre Hendelser og Egenskaper:

• Bygdebok: Håland, Randaberg, Rogaland, Norway; Sjur Olsson (1626 - 1662), Håland, br. 10, hl. 1,1, d. 1668. Gift med Stevor Persdotter To barn: 1) Ingeborg, Grødem. hr. 1. hl. 3 2) Gunlaug, d. br. hl. 2

Andre Hendelser og Egenskaper:

• Bygdebok: Mellom 1580 og 1604, Grødem, Randaberg, Rogaland, Norway; Knut og Asgerd Samanheng i gardshistoria på Grødem får me fyrst med Knut Grødem. Nett når han vart bonde på Grødem, veit me ikkje. Men det ligg nær å tru at han tok over her på garden ein gong i 1570-åra. To av sønene hans, Tore og Per, tok over på Grødem etter faren i 1604. Dei kan såleis ikkje ha kome til verda stort seinare enn kring 1580. Og faren kan difor heller ikkje ha vorte bonde stort seinare. Med så vaksne søner må Knut sjølv ha vorte fødd før 1560. Om kona til Knut veit me berre at ho heitte Asgerd. Fyrste gongen me finn Knut nemnd, var i 1591 då han var lagrettemann i samband med kongekroninga av Kristian 4. Sidan finn me han nemnd fram til 1604 som einaste bonden på Grødem. At han var med på kongehyllinga, kan tyda på han var ein vørd mann i bygda. Når det gjeld rikdom, veit me berre at han dei siste åra før han gav frå seg garden, betalte 31 — 35 kg korn i kongetiend. Det var litt i overkant av gjennomsnittet for heile bygda. Gardsdelinga i 1604 - Tore og Per tek over I 1604 flytta Knut til Vistnes og fekk seg bruk der. Samstundes vart Grødem delt i to like store partar på kvar 21 spann mellom dei to sønene, Tore og Per. Med det var det slutt med den epoken på Grødem då det berre var ein bonde på garden. Kva kan så grunnen ha vore til at det heile 1500-talet berre var ein bonde på Grødem? Årsaka må me venteleg sjå i den generelle utviklinga i bygda. I dei omlag 40 åra frå 1521 til 1563 auka brukartalet i Randaberg med fire. Samstundes vart fire øydegardar på ny busette. Resultatet vart at det på gardane busette i 1520 ikkje var bruksdeling i det heile. Den vesle folkeauken vart dirigert til øydegardane, så det vart ikkje noko stort press for å få fleire bruk på Grødem. I siste halvpart av 1500-talet heldt denne moderate brukarauken fram, og kring 1600 var det 25 brukarar i Randaberg. Tri av desse nye vart brukarar på Rygg, Harestad og Todnem. Dette kan kanskje tyda på at det i denne delen av Randaberg var eit visst press. Og den fyrste garden ein på 1600-talet fekk bruksdeling på var nett Grødem. -------------------- Knut (ca. 1580 - 1604), flytta i 1604 til Vistnes, br. 8, hl. 3. Gift med Asgerd. To barn: 1. Tore, d. br. hl. 2 2. Per, Grødem, br. 8, hl. 1
• Bygdebok: Mellom 1604 og 1619, Vistnes, Randaberg, Rogaland, Norway; Knut (1604 - 1619), jfr. Grødem, br. 1, hl. 1, Gift med Asgerd

Knut + Asgerd Grødem. [Gruppeskjema] [Familiediagram]

Andre Hendelser og Egenskaper:

• Bygdebok: Grødem, Randaberg, Rogaland, Norway; Knut og Asgerd Samanheng i gardshistoria på Grødem får me fyrst med Knut Grødem. Nett når han vart bonde på Grødem, veit me ikkje. Men det ligg nær å tru at han tok over her på garden ein gong i 1570-åra. To av sønene hans, Tore og Per, tok over på Grødem etter faren i 1604. Dei kan såleis ikkje ha kome til verda stort seinare enn kring 1580. Og faren kan difor heller ikkje ha vorte bonde stort seinare. Med så vaksne søner må Knut sjølv ha vorte fødd før 1560. Om kona til Knut veit me berre at ho heitte Asgerd. Fyrste gongen me finn Knut nemnd, var i 1591 då han var lagrettemann i samband med kongekroninga av Kristian 4. Sidan finn me han nemnd fram til 1604 som einaste bonden på Grødem. At han var med på kongehyllinga, kan tyda på han var ein vørd mann i bygda. Når det gjeld rikdom, veit me berre at han dei siste åra før han gav frå seg garden, betalte 31 — 35 kg korn i kongetiend. Det var litt i overkant av gjennomsnittet for heile bygda. Gardsdelinga i 1604 - Tore og Per tek over I 1604 flytta Knut til Vistnes og fekk seg bruk der. Samstundes vart Grødem delt i to like store partar på kvar 21 spann mellom dei to sønene, Tore og Per. Med det var det slutt med den epoken på Grødem då det berre var ein bonde på garden. Kva kan så grunnen ha vore til at det heile 1500-talet berre var ein bonde på Grødem? Årsaka må me venteleg sjå i den generelle utviklinga i bygda. I dei omlag 40 åra frå 1521 til 1563 auka brukartalet i Randaberg med fire. Samstundes vart fire øydegardar på ny busette. Resultatet vart at det på gardane busette i 1520 ikkje var bruksdeling i det heile. Den vesle folkeauken vart dirigert til øydegardane, så det vart ikkje noko stort press for å få fleire bruk på Grødem. I siste halvpart av 1500-talet heldt denne moderate brukarauken fram, og kring 1600 var det 25 brukarar i Randaberg. Tri av desse nye vart brukarar på Rygg, Harestad og Todnem. Dette kan kanskje tyda på at det i denne delen av Randaberg var eit visst press. Og den fyrste garden ein på 1600-talet fekk bruksdeling på var nett Grødem. -------------------- Knut (ca. 1580 - 1604), flytta i 1604 til Vistnes, br. 8, hl. 3. Gift med Asgerd. To barn: 1. Tore, d. br. hl. 2 2. Per, Grødem, br. 8, hl. 1
• Bygdebok: Vistnes, Randaberg, Rogaland, Norway; Knut (1604 - 1619), jfr. Grødem, br. 1, hl. 1, Gift med Asgerd

Andre Hendelser og Egenskaper:

• Bygdebok: Håland, Randaberg, Rogaland, Norway; Ola Sjursson – ein velstandsmann Den siste bonden som dreiv heile garden åleine, var Ola Sjursson. Truleg tok han over garden noko før 1600 og fekk ved hundreårsskiftet sonen Sjur. Han dreiv jorda til i 1633 og må vera født i 1560- eller 1570-åra. Etter korntienda å døma, varierte avlinga hans i tida 1603-1605 mellom 1,5 og 2,5 tonn korn. Det var noko i overkant av bygdegjennomsnittet og innebar at han spadde kring 7 dekar åker. Ola vart mykje nytta som domsmann på bygdetinget og må ha vore ein akta mann. Det var jamn velstand hjå han. I alle høve hadde han reie pengar liggjande. Dei kunne stundom freista fattigare folk over evne. Ein av dei var Birgitte Leikvoll som i 1612 stakk til seg nokre av hans «penndinnghe». For gjerninga vart ho dregen for retten og straffa. Sjau med futen I 1622 var Ola i klammeri med jærfuten Mads Nilsson. Mads meinte Ola hadde vore med på å forfalska eit dokument om Stokka. For dette tvinga han Ola til å betala 25 dalarar. I tillegg stakk Mads av med eit sølvstaup som høyrde Ola til. Ola var lite nøgd med denne framferda og klaga til lensherren. Futen forsvara seg med at han hadde sett på staupet som ei gåve frå Ola. Det enda med at saka kom for tinget. Dommen manglar me rett nok, men sidan dette er siste gongen Mads vert nemnt som fut, kan det sjå ut til at han lei nederlag. Når det galdt kjøpebrevet på Stokka som Mads meinte var forfalska, var Gabriel Pallesson på Harestad innblanda. Denne saka kom sidan opp for lagretten i Stavanger. Det var ikkje siste gongen Ola var i klammeri med storfolk. Hausten 1629 nekta han og sonen å skyssa nokre av dei. Storfolka klaga, og dei to vart stemnde for bygdetinget. Ei forklaring hadde dei, men ho vart avvist som «skidden», så dei laut ut med ei bot på 3/4 dalarar. At Ola var ein halden mann, viser skattane han betalte i 1620-åra, då formua verka inn på kva folk måtte ut med. På den tida betalte Ola stort sett ein halv gong meir i skatt enn det som var gjennomsnittet for bøndene i bygda. Ola var einaste bonde på Håland til i 1625. Året etter let han sonen, Sjur, ta over bygsla på halve garden. Slik vart bruk 1 til. -------------------- Ola Sjursson (ca. 1600 - 1633) Barn: 1. Sjur, f. ca. 1601, Håland, br. 1, hl. 1