Anne Knutsdatter hadde alt vore gift i ti år då ho og mannen, Olav Olavson Hodne, fekk eigedomsretten til Vollen. Han var fødd på garden Røyland (Røydan) i Åseral og var son til Olav Andersson Røyland og andre kona Anne Olavsdatter Bydal. Foreldra hans flytta sidan til garden Honna (Hodne). Olav Olavson hadde fleire sysken, mellom dei systera Gunhild født 1828 som blei gift med Gunnar Jensson Bø og kom til plasset Bjønnvodd her på Skomedal. Olav Olavson Hodne i Nedgarden, bnr. 3 på Nordre Frøysnes, var eitt av fleire syskenborn som korn til Bygland (sjå bind IV side 91).
Anne Knutsdatter Skomedal født 1826, død 1873
Gift i 1851 med Olav Olavson Hodne født 1825, død 1885.
Born:
1. Anne, født 1851, død 1852, nær 5 månader gl.
2. Olav, født 1853, død på Skomedal 1880 som ugift fattiglem.
3. Knut, født 1855, død 1935, gift i Åmli 1884 med Targjerd Olavsdatter Haugen, (Nordre Haugen bnr. 2) født 1857, død 1923. Dei var husmannsfolk på plasset Øvre Stean under Holtet i Hornnes. Seinare rydda dei eigedomen Langemyr på Senum, men Knut arbeidde samstundes mange år på saga på Byglandsfjord. 8 born, mellom dei dottera Gunhild født 1901, gift 1923 med Magnus Vilhelm Kristiansen Sole født 1904 (sjå Strandly på Byglandsfjord, Vassend bnr. 89).
4. Nils, født 1858. Løyste inn Vollen kring 1920. Sjå lenger bak.
5. Åsulv født 1863, død same året, 18 veker gl.
6. Anne født 1864, gift 1886 med Olav Eilivson Dale født 1855 (Apleknodden, Bø).
7. Åsulv født 1868, død 1871, 2 ½ år gl.
Olav blei kalla leiglending på Skomedal då sonen Olav var til dåpen i mars 1853. Dei kan ha bruka Norddalen (bnr. 9) ein kort periode.
Ved folketeljinga i 1865 budde Olav og Anne på den vesle garden med dei fire borna sine. Olav er kalla gardbrukar og sjølveigar. Dei hadde berre ei ku og ei geit, sådde ½ tønne bygg og sette 2 tønner poteter.
I 1875 var Olav enkjemann, og av borna var berre Nils og Anne heime. Olav var framleis gardbrukar og sjølveigar, medan Nils var gjætar. Buskapen var no berre to geiter, medan utsæden var 6 tønne poteter. Sonen Olav var dagarbeidar og budde hjå Tallak Tarkjelson Frøysnes. Knut var i teneste hjå Nere Gunsteinson Nese.
Jamvel om Anne og Olav formelt var å rekne som sjølveigarar, var økonomien ikkje betre enn hjå husmannsfolk flest. Når Olav berre hadde to geiter og ikkje sette meir enn 6 tønne poteter i 1875, fortel det oss at han var mykje dårlegare stilt enn dei fleste husmenn i Bygland på den tida.
I 1869 hadde Olav lånt 20 spd. (frå 1875 var det 80 kr) av konsul Seippel. Lånet skulle vere uoppseieleg i 50 år, og i staden for renter skulle kreditor ha slåttemarka Vestlia til brukeleg pant. Lauvskogen på stykket fylgde også med, det same gjorde ei høybu. Dersom lånet ikkje blei innfridd eitt år etter at pantetida var ute, kunne kreditor, eller den som då åtte pantet, anten overtake pantet til full eigedom, eller setje det til auksjon. I 1884 overdrog Seippel pantet til lensmann Liestøl.
Stoda i Vollen var så dårleg at Olav og Anne ikkje hadde råd til å sende borna på skulen. Skuleprotokollen for Skomedal skule fortel at sonen Knut møtte berre fire av 30 dagar i haustsemesteret 1869. Årsaka var denne: "Fattigdom er meget Aarsag til Forsømmelse". Våren møtte Knut og Nils berre fire av 42 dagar. Årsaka var den same. Om hausten var det noko betre. Då møtte Knut 16 og Nils 25 av 30 dagar. Slik heldt det fram. Våren 1872 kom ikkje Knut til skulen i det heile, medan Nils berre forsømde fem dagar.
For systera Anne var det på same måten. Hausten 1872 møtte ho berre to dagar, våren 1874 møtte ho fem, medan ho ikkje synte seg på skulen våren 1875.
Av skuleprotokollane for dei ulike skulane i Bygland går det fram at vanleg årsak til at foreldra ikkje senda borna til skulen, var at dei blei sende ut på arbeid.
Det blei ei trist jol i Vollen i 1873. Anne Knutsdatter døydde jolekvelden. I kyrkjeboka står det at ho døydde som fattiglem.
Olav selde garden til Orm Knutson Myhola i 1876. Av saka under ser det ut til at han då flytta frå Vollen til ein annan stad på Skomedal, men kvar, veit me ikkje.
Olav klaga Orm inn for forlikskommisjonen i desember 1879 og kravde han for ei gjeld på 200 kr. Det blei ikkje oppgjeve kva dette pengekravet skreiv seg frå, men truleg galdt det oppgjer for eigedomen. Saka blei vist til retten som uforlikt, men me høyrer ikkje meir om det.
15. november 1879 sende Olav eit brev, skrive med Lars Liestøl si hand, til futen. Her fortel han om korleis det var fatt med sonen Olav. For to år sidan kom han sjuk heim frå militærtenesta og hadde etter det vore bortleigd av fattigvesenet, sist hjå Orm Knutson i Vollen. Olav var så elendig at dei måtte vake over han og hadde lenge vore "nær Døden og er kuns en levende Skelet".
Veka før kom Torkjel Torson Skomedal og Halvor Jensson Reise og tok han ut frå huset til Orm. Dårleg kledd blei han kasta på ei kjerre der han bad for seg og skreik om hjelp. Då dei hadde kome ei halv mil av garde, gjekk Torkjel bort, medan Halvor fortalde Olav at han skulle til Stigemo. I staden blei han teken med til Bygland "til et Svinehul, nemlig Pladset Reise, hvor den syge Stakkel ingen Pleie kan faae".
Då folk kom og fortalde Olav Hodne kva som hadde hendt og at sonen hadde ropa på han, gjekk han ut for å undersøke saka. Som vitne oppgav han Orm Knutson, Bjørgulv Nilsson og Pål Straumen.
Lensmann Liestøl gjorde ei påteikning om at Olav var bortsett til Halvor Jensson. Dokteren hadde sett til han der og hadde komne til at forpleiinga var forsvarleg. Seinare hadde Olav rymt heim.
Etter dette sende Olav Olavson (sonen) dette brevet til futen (det er skrive med "bondeskrift" og kan vere skrive av Olav sjølv):
"Da jeg Ole Olesen Volen laa syg paa min Seng da kom de (med anna hand er det skrive Halvor Reise) og med nareri bortført mig da vi kom til Stedet som de havde sagt jeg skulde være og jeg blev forkjølt og vilde kome til Hus blev jeg taget med vold og Magt og risted og skjød mig mod Kjærehjulene jeg skreg og bad om Hjelp men forjæves og han kjørte endnu en halvmil Vei i den sterke kulde og jeg var nesten stiv da vi kom til hans Hus da jeg om Natten vilde op og jøre paa Varmen sprang han op og blev ligesom Rasende Geberdet sig for min Seng og sagde at Ild fik jeg ikke om jeg saa vilde Dø og saa sprang han nøgen helt ud paa Marken, da blev jeg Bangen og maatte faa Ole Guni(sen) til at træke mig et styke paa Veien Tilbage tør jeg ikke komme og nu er jeg færdig til omkomme af Hunger jeg maa bede om at faa mine vidner overhørte saa snart som mulig". Underteikna "den syge Ole Olesen Vollen".
O. G. Åkhus, som i mellomtida hadde teke over som konstituera lensmann, gjorde 28. februar 1880 ei påskrift om bortføringa. Olav hadde vore bortleigd for fattigvesenet i fleire år. Då han hadde vore tida ut hjå Orm Knutson, heldt fattigstyret lisitasjon. Lisitasjon var ei auksjonsform som mellom anna blei nytta når fattiglemar skulle setjast bort. Halvor Reise var den som baud lågast og skulle take han for eitt år. Han skulle hente han heim med hest, og alle Åkhus hadde tala med, hadde sagt at Halvor tok seg godt av Olav.
Dagen før han skreiv dette, heldt lensmannen fram, hadde Olav kome til han og bede om at saka måtte bli innstilt. Han angra han hadde sendt klage, "men det var hans Fader, der havde formaaet ham dertil".
Jamvel om saka blei avslutta der, fortel det mykje om korleis fattige sjuke kunne bli handsama, og korleis dei sjølve kunne oppleve det. Olav må ha vore svært sjuk då dette hende. 28. april 1880 døydde han som fattiglem.
Olav Olavson Hodne eller Skomedal døydde på Skomedal 31. mars 1885, også han som fattiglem. Dødsårsaka var tæring. |
Slektstavle til 
1825 - 1885 (60 år)
Has ingen aner men 55 etterkommere i Familietreet.
Anne Olavsdatter Skomedal, f. 7 Okt 1864, Skomedal, Bygland, Aust-Agder, Norway