| Dokumenter |
 | Heimlandet Dreg (Ludvig Jerdal, 1946)
Fyreord.
Dette er soga um norske menn som drog ut i verdi og var »pionerar« i ein annan heimsbolk. Men heimatt vilde dei.
»Ut, ja ut, det var nordmenns trå, so lenge det nordmenn beid«, segjer diktaren. Men han legg til at dei drog »ut — for å venda heim!«
Mange hadde det som Gunnar frå Lidarende: »Fager er lidi; eg kan ikkje fara ifrå!«
Men for alle var den norske lidi, den norske dalen eller den norske fjorden so fager at dei aldri vart heilt seg sjølv i framandt land, um det var aldri so »drusteleg og rikt«.
»Heimlandet dreg« fortel um utferdstrongen og vågemodet, men og um den lengten som ikkje er stetta fyrr utefararen atter kjenner norsk grunn under føtene.
Heim og uppyokster.
Dei fleste, truleg alle, vilde segja at bygdi var fager. Og etter tilhøvi både storlagd og gild. Allvisst vilde framandfolk segja det. Dei innfødde tenkte ikkje so nøgje på slikt. Dei hadde set bygdi med gardane, med åsar, heiar og fjell, og den stille elvi i dalbotnen, set det so lenge dei hugsa kunde. Det som er daglegdags gjev ein ikkje so mykje gaum på. Og dei fleste hadde ikkje set so mange andre bygder. Ei kyrkjeferd til dei 2-3 grannesoknene var nok årviss. Og vaksnekarane hadde vore mykje lenger burte, dei for gjerne »i austerveg«, so utanum onnetidene. Og fekk seg arbeid. Dei fletta bork, bygde vegar, og sume freista jamvel fiskelukka utfyre kysten. Endå dei helst måtte reknast »landkrabbar«. Men slitet for levemåten hadde alt frå barneåri lært deim å greida nye og ukjende arbeidsfelt og. Tilmåtingsevna åtte dei i fullt mål.
Og når husbonden for ut og skulde tena blanke dalarar, so vart det god bruk for den tilmåtingsevna som kona og born åtte. Dei greidde arbeidet på garden. Jamvel dei minste måtte taka ei hand med i strevet, når dei var vortne so store at dei aldri so lite gagnsverk kunde gjera. Det turvte ikkje vera storverk, sa mor, det var mun i mindre og.
Garden Mo var ein av dei største i dalen. Rett stor etter tilhøvi her i sudluten av Noreg. Bygdi deira var no og ei av dei største og mest folkerike her sud i landet. Det hadde gutane høyrt av far, so det var spikarfast og blanke sanningi. Attåt dette so hadde far det største bruket av alle dei 10 bøndene på garden. Men det var ikkje nok. Ola Knutson Solberg hadde ein medfødd naturgjeven hug til å leggja mykje under seg. Og um barneflokken ikkje var av dei største — 5 søner og 2 døtter — so var det i allfall mange nok til at det var full grunn til å kjøpa meir jord. Og Solberg visste kva »fast eigedom« hadde å segja. Og han visste at »jordi ho svik ikkje«. —.... Fortsetter, se pdf |
Slektstavle til